İran'da Cumhurbaşkanı Seçimleri yaklaşırken adayların dış politika konusundaki görüşleri de netleşiyor. Dış politika bir ülkenin ekonomisini, kültürünü ve diğer alanlarını etkileyebilecek bileşenlerden biridir. Bir cumhurbaşkanı adayının diğer ülkelerle ilişkilerde nasıl bir politika izleyeceği de merak edilen konulardan biri.
Mehr Haber Ajansı 28 Haziran'da düzenlenecek Cumhurbaşkanı Seçimleri konusunda Uluslararası İlişkiler Uzmanı Afife Abidi ile bir röportaj gerçekleştirdi.
İşte röportaj tam metni:
1- Bazı uzmanlara göre son seçimlerdeki katılım oranı beklentileri karşılamadı. Siz önümüzdeki seçimlere halkın katılım düzeyini nasıl öngörüyorsunuz?
Ekonomik ve sosyal koşullar, devletin kurduğu sandıklara yönelik kara propagandaların yürütülmesi, bazı adayların onaylanmaması, toplumda seçimlerin önemi hakkında bilgi eksikliği, dış unsurların siyasi ve kültürel yöntemlerle devlet ve millet arasında uçurum açmaya çalışması ve bazı diğer meseleler 12. Meclis Seçimleri'ne katılım oranının beklentilerden daha az olmasına sebep oldu. Ancak mevcut cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, seçimlere katılım ve seçim sonuçlarının ülkenin siyasi, sosyal ve ekonomik ortamı üzerindeki etkisi konusunda kamuoyunu harekete geçiren yeni bir rekabet ortamı oluştu. Dolayısıyla bu seçim kamuoyunun daha fazla takdiriyle karşılanacak.
2- Adayların münazara programındaki sözleri ve görüşlerini dikkate aldığınızda bu seçimlerde hangi adayın şansını da yüksek buluyorsunuz? Temel olarak bu tür bir seçim maratonunda nasıl bir söylem adayların zaferinde etkili olabilir?
Seçimlerde kesinlikle farklı siyasi zevkler var. Ancak benim görüşüme göre çoğunluk, maliyetli ve faydasız siyasi çatışmalardan bıkmış ve iç anlaşmazlıkları körüklemeyen, siyasi ve sosyal bölünmeleri azaltan ve daha çok kalkınmaya odaklanan pragmatik, ılımlı ve kalkınma odaklı bir hükümet arayan adaydan yanadır. Halkımız, dış politikada dengeli ve akıllı ilişkiler içinde, siyasi izolasyonu önleyen ve iç kalkınma için ekonomik kaynakları artıran bir hükümet istiyor. Yaptırımların insanların geçim kaynakları üzerindeki rolünü kabul etmek ve yaptırımların kaldırılması için çalışılacağına dair söz vermek kamuoyunun taleplerinden biri. Ancak uzman bakış açısıyla konuyu ele aldığımızda bu meselenin sadece İran devlet adamlarının iradesinde olmadığını, Batı tarafının da sözlerini tutmadığını söyleyebiliriz. Fakat insanların beklentisi, yaptırımların geçim kaynakları üzerindeki etkisinin herhangi bir şekilde azaltılması, ekonomik vaatlerin ve kamu refahının somut sonuçlarının hissedilmesidir.
3- İran'ın dış politikası ne ölçüde cumhurbaşkanının siyasi yönelimine bağlı? Başka bir deyişle, cumhurbaşkanının değişmesi İran'ın uluslararası arenadaki makro politikalarında etkili midir?
Onlarca yıldır dış politikada farklı söylemleri test eden İran, bu konuda stratejik bir yaklaşımın farkına varmıştır. Siyasi kesimler arasındaki mevcut dış politika anlaşmazlıkları, bu stratejik yaklaşımın istikrara kavuştuğu dönemde ortaya çıkmaktadır ve buna dayanarak cumhurbaşkanının siyasi yaklaşımındaki farklılık, İran'ın stratejik yaklaşımında istikrara kavuşmasının hızının artmasında veya azalmasında kesinlikle etkisiz olmayacaktır. İran'ın dış politikasının ana stratejisi, üst politika belgelerine dayanmaktadır. Fakat dış politikanın uygulayıcılarından biri olan cumhurbaşkanının, dış politika konusunda iç uzlaşmanın sağlanmasında ve diplomatik ve dış ilişkiler alanlarında ilan edilen ve uygulanan politikaların güvenilirliği konusunda yabancı ülkeleri ikna etmede önemli bir rolü vardır. Bana göre İran'ın bölgedeki ve dünyadaki rakip aktörleri ve bazı alanlarda İran'ın ortağı sayılan aktörler, İran'ın dış politikasında genel strateji ile hükümet stratejisini ayırma gücünü bulmuşlardır. Bu ikisinin eşleşmemesi yabancı aktörlere İran karşısında fırsatlar sunabilir ve İran'a maliyet getirebilir. Bu seçimlerde ister reformistler kazansın ister muhafazakarlar önemli olan dış politikayı uygulama stratejisinde iç uzlaşıya varmaktır.
4- Sizce yeni İran hükümetinin dış politikasında Güney Kafkasya'nın konumu nasıl olacak?
İran'ın Güney Kafkasya'daki dış politika stratejisi, komşularıyla dengeli ilişkiler kurmak ve sınır değişiklikleri veya bölge dışı faktörlerin, özellikle Batılı ve Siyonistlerin müdahalesi yoluyla bölgedeki jeopolitik değişimin önlenmesidir. İran'ın Güney Kafkasya'daki bölgesel politikasında çeşitli kurumlar rol oynuyor. Ancak bu politika çeşitli faktörlerin etkisi altında dalgalanabilir. İran, Güney Kafkasya'daki mevcut konumuna ulaşmak için çok maliyet ödemiştir ve bu bölge, jeopolitik önemi yani siyasi coğrafyası, jeoekonomisi yani ekonomik coğrafyası ve coğrafi kültür anlamına gelen jeokültürü nedeniyle 14. hükümetin öncelikleri arasında yer almalıdır.
yorumunuz