İran takviminde 29 Ekim “Ulusal Nar Günü” olarak resmen kabul edilmiştir.
Nar, Farsça bir isim. Nargillerden, yaprakları karşılıklı, çiçekleri büyük, koyu kırmızı renkte, küçük bir ağaç (Punica granatum).
İran ve Hindistan'ın kuzeyindeki Himalayalar'a özgü olan nar evcilleştirilen en eski bitkilerden biridir.İran, yılda 800 bin ton nar üreterek dünyanın en büyük nar üreticisi ve Hindistan da ikinci sırada yer alamaktadır. Yabani nar ağaçları Hazar Denizi kıyılarında bol miktarda bulunur.
İran’ın Nar Çeşitleri
Ekşi, tatlı, sulu, ağır, küçük, pürüzsüz, şeffaf, ince ve çatlaksız kabuklar... Bunların hepsi İran narlarının kalitesini tanımlayan özelliklerdir. Merkezi eyaletindeki Save ilçesinde yetiştirilen nar tatlıdır, ince kabuklu ve çok dayanıklıdır. Kum eyaletinin Nizar narları iri tanelidir, geç olgunlaşır ve yumuşak bir tada sahiptir. Horasan’ın Firdevs narları diğer nar türlerine göre daha faydalı şeker içerir ve karaciğer zehirlenmesinin tedavisinde faydalıdır.
Beyaz ve pembe çekirdekli Yezd yöresinin tatlı narları Firdevs narlarından bile daha tatlıdır. Şiraz bölgesinni Kefar narları beyaz ve tatlı çekirdeklere sahiptir ve kırmızı olmadıkları için İran'da ucuzdur, ancak Avrupa ülkelerinde çok sayıda hayranı vardır ve daha yüksek bir fiyata satılır. Tahran’ın yakınında bulunan Firuzkuh bölgesinin narları iri taneli ve suludur.
Narın Faydaları Nelerdir?
Nar, yüksek antioksidan içeriğiyle kalp sağlığını destekler, bağışıklığı güçlendirir, iltihaplanmayı azaltır, enerji verir, cilt sağlığına iyi gelir ve bazı kanser türlerine karşı da koruyucu etkiler sunar. Nar çiğ olarak yenebilir, suyu sıkılarak tüketilebilir veya yemeklerde kullanılabilir. Ancak, aşırı tüketim sindirim sorunlarına, kan şekeri dalgalanmalarına ve ilaç etkileşimlerine yol açabilir. Düzenli nar tüketimi sağlık için faydalıdır ancak bireysel sağlık durumuna göre doktor önerisi alınmalıdır.
İran ve Zerdüştlükte Nar
Anavatanı İran’da yaygın bir inanış olan Zerdüştlükte nar, doğurganlık, ölümsüzlük ve zenginlik sembolü olmuş. Zerdüştlerin evlilik ritüellerinde ve tapınma törenlerinde nar kullanılırmış. Tüm yıl boyu yeşil kalan nar bitkisi, ruhun ölmezliğini; bir tek narın içindeki binlerce tanecik de refah ve zenginliği simgeliyordu. Bu nedenle, çocukların takdis törenlerinde nar taneleri, pirinç ve kuru üzüm taneleri ile karıştırılarak etrafa serpilirmiş. İran Mitolojisinde İsfendiyar’ın M.Ö 1500’lerde, Suriye’ye yapılan seferlerden sonra getirilmiş ve bundan sonra kültürün bir parçası olmaya başlamış; edebi eserlerin, aşk şiirlerinin konusu olmuş.
Nar, Yelda Gecesi'nin en önemli sembollerindendir. Kırmızı taneleri, hayatın bereketini, aşkı ve yenilenmeyi simgeler.
İslam’da Nar
İslam dininde bu meyve, Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın kudret ve azametinin bir göstergesi ve nimetlerinden biri olarak anılmaktadır.
Bütün meyveler, bizler için gıda olmanın ötesinde, aynı zamanda birer sanat harikasıdır. Üstündeki tacıyla adeta meyvelerin kralı olan Nar, Kur’ân’da üç yerde geçer: “Gökten su indiren O’dur. Sonra Biz onunla her çeşit bitkiyi çıkarırız. O bitkiden bir filiz, ondan da büyüyüp birbirinin üstüne binmiş taneler, başaklar çıkarırız. Hurma tomurcuklarından sarkan salkımlar, üzüm, zeytin ve nar bahçeleri yetiştiririz…” (En’âm, 99)
Hz. Ali (a.s) "Allah'ın nuru, nar yiyenlerin kalbindedir" ve “Narı içindeki zarı ile beraber yiyiniz, çünkü mideyi temizler.”buyurmuştur.
İran Sanatında Nar
MÖ 2000 civarında, İran'ın batısında yaşayan Lurlar, bugün Luristan bronzu olarak bilinen muhteşem el sanatları yaratmışlardır. Bazı Luristan bronz objelerinde, elinde nar ağacı tutan bir ana tanrıça tasviri görülebilir. Ayrıca, Büyük Pers İmparatorluğu Ahamenişlerin tören merkezi olan Persepolis’te bulunan anıtlarda Kral Serhas’ın (Xerxes) başının üzerindeki şemsiyeye yerleştirilmiş nar kabartmaları görülebilir.
Sasani kabartmalarında, iki kanat gibi görünen iki hurma yaprağı arasına yerleştirilmiş nar, doğurganlığın sembolüdür. İran'ın bazı bölgelerindeki halı desenleri de narlarla süslenmiştir ve nar ağacı halıya işlenmiştir.
İran Mutfağında Nar
Nar meyvesi İran mutfağında yaygın olarak kullanılır. Nar, İran'ın kuzeyinde pek çok yemekte kullanılır. Örneğin Anarbij yemeği nar, kuzu kıyması, ceviz, ekşi nar suyu, özel ot ve baharatlarla yapılır.
İran mutfağının geleneksel bayram yemeklerinden biri olan Fesenjan ise nar ekşisi ve cevizle hazırlanan özel bir sosla yapılan benzersiz bir tavuk yemeğidir.
yorumunuz