MHA- AK Parti hükümetlerinin ilk dışişleri bakanı olan ve 4 yıl Suriye’nin başkenti Şam'da büyükelçilik yapan Yaşar Yakış, Valday Tartışma Kulübü toplantısına katılmak için gittiği Moskova'da Rus haber sitesi Gazeta.ru'nun sorularını yanıtladı.
Yakış, Türkiye'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasçısı olduğunu ancak modern Türkiye'nin sınırlarının Lozan Anlaşması ile çizildiğini belirterek, imparatorluk hayali kuranların gerçekçi davranmadığını ifade etti.
Yakış'a Türkiye'nin sınır üzerinden Suriye'ye militan geçişine izin verdiğine ilişkin iddialar soruldu.
Ankara'nın bugün bu konuya daha dikkatli yaklaştığını ifade eden Yakış, "Son iki yıl içinde yasadışı yollardan Suriye'ye insan gönderenlerin sayısı yaklaşık 9 bin oldu. Her biri yaklaşık bin kişi gönderse, ortaya çıkacak rakamı düşünün. Ancak bununla ilgili önlemler alınmaya başlandı. Sanırım, bu sorunlar yakında çözülür" diye konuştu.
Türkiye'nin IŞİD ile yasadışı petrol ticareti yaptığına dair iddiaları da değerlendiren Yakış, IŞİD petrolünün doğrudan Türkiye'ye gelmediğine dikkat çekti.
"IŞİD'in kontrolündeki bölgelerde elde edilen petrol, aracılar tarafından Kuzey Irak'a gönderiliyor. Orada Iraklı Kürtlere ait tesislerde işleniyor. İşlendikten sonra petrolün IŞİD'e mi ait yoksa yasal mı olduğunu anlamak zor. Bunun ardından petrol, Türkiye üzerinden İsrail'e gönderiliyor. Petrolü yarı fiyata satarsanız, her zaman alıcısı çıkar" diyen Yakış, öncelikle IŞİD'in kontrolündeki bölgelerde petrol akışının durdurulması gerektiğinin, bunun için de uluslararası toplumun yardımına ihtiyaç olduğunun altını çizdi.
Bu arada Yaşar Yakış, Rusya ve ABD'nin Suriye'de ateşkes konusunda vardığı anlaşmanın muhteşem bir girişim olduğunu, bölgedeki durum çok kırılgan olduğu için anlaşmanın hayata geçip geçmeyeceğini zamanla göreceklerini belirtti.
ABD'nin Suriye'de bölünmeyi öngören B planından söz etmesini eleştiren Yakış, 4 yıl Şam'da görev yapan biri olarak ülkenin çok uluslu ve çok mezhepli bir yapıya sahip olduğunu çok iyi bildiğini kaydetti. Yakış, "Suriye'nin yok olmasını istemiyorum. Bu nedenle, B planı üzerinde düşünmek yerine, A planında ısrarcı olmak gerekiyor. Suriye'nin bütünlüğü korunarak demokrasi geliştirilmeli, yerel yönetimlere daha fazla yetki sunulmalı. O zaman birçok sorun, ülkenin bölünmesiyle değil, basit yöntemlerle çözülebilir" yorumunu yaptı.
Öte yandan "Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkiler dondurulmuş vaziyette. Kısa vadede ilişkiler yeniden canlanabilir mi?" sorusuna cevap veren Yakış, "Önceden bu ilişkilerin iyi olduğu gerçeği, o dönemlere tekrar geri dönebileceğimizi gösteriyor. Sorun sıcaklığını koruyor, biraz soğumaya bırakmalıyız. Eğer soğuduğunda dahi, iki lider ortak dil bulamazsa, halklar bulur. Ruslar ve Türkler, birbirlerine yeteri kadar yakınlar" ifadelerini kullandı.
Y.B