Sondakika.com'un haberine göre, Türkiye'nin Tebriz Başkonsolosluğu, Tebriz Ticaret ve Sanayi Odası ile Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-İran İş Konseyi tarafından düzenlenen "Türkiye-Doğu Azerbaycan Ticaret ve Yatırım Konferansı" Tebriz'de yapıldı.
Konferansa Türkiye-İran İş Konseyi Eşbaşkanı Bilgin Aygül, Eşbaşkan Yardımcısı ve TTSO Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Hülya Ulusoy, TTSO Meclis Üyesi Mehmet Tayfun Ataman, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Karakuş ile çeşitli dernek ve odalardan temsilcilerinin oluşturduğu yaklaşık 60 kişilik heyet katıldı.
Konferansın açılış bölümünde konuşan DEİK Türkiye-İran İş Konseyi Eşbaşkanı Bilgin Aygül, Türkiye ve İran'ın toplam 150 milyonluk nüfuslarıyla Ortadoğu'nun iki önemli ülkesi olduğunu belirterek, "Hedefimiz iki ülke arasındaki ticaret hacmini 30 milyar dolara çıkarmak ve üçüncü ülkelerde de işbirliği içinde yatırımlar yapmaktır. Ticaret ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinin önünde hiçbir engel yok. İki ülkenin ilişkilerini geliştirmesi bölgeye barış ve refah getirecektir. Türkiye ile İran arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi konusunda her iki ülkenin yöneticileri irade ortaya koymuştur. Biz iş adamları olarak bu iradeyi gerçekleştirmek için çaba göstermeliyiz" dedi.
İran-Türkiye İş Konseyi Başkanı Rıza Kami ise, İran'a uygulanan yaptırımlar döneminde iki ülke arasındaki ticaret hacminin yüksek olduğunu, yaptırımların kalkması sürecinde de karşılıklı ticareti artırmayı hedeflediklerini söyledi. Kami, "İki ülke arasındaki ilişkiler her zaman güçlü oldu. Fakat kimileri Türkiye-İran ekonomik ilişkilerini engellemeye çalıştı. Bu engellemeler yapılacak ortak çalışmalarla etkisiz hale getirilecektir" diye konuştu.
TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Karakuş ise, konuşmasında Türkiye ile İran gibi kardeş ülkelerin zor zamanlarda birbirlerinin yanında olduğuna değinerek ekonomik ilişkilerin gelişmesi için her türlü çalışma ve fedakarlığa hazır olduklarını belirtti. Gıda, turizm ve sanayi alanındaki potansiyele değinen Karakuş, üçüncü ülkelerde işbirliği fırsatlarına dikkat çekti.
Tebriz Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Samed Hasanzade, Türkiye'nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la önemli aşamalardan geçtiğini belirterek, "İran halkı Türk halkının ne kadar gayretli olduğunu bilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hikmetli önderliğiyle Türkiye büyük aşamalardan geçti. Mantıklı davranarak önemli başarılara imza attı" ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin Tebriz Başkonsolosu Çağlar Fahri Çakıralp de Türkiye ve İran'ın bölgenin güçlü iki ülkesi olarak sahip oldukları tarihi ve kültürel ortaklıklarla daha fazla iş birliği yapma potansiyeli taşıdıklarını belirtti. Konferansı Türk iş adamlarının önemli yatırım ve projeleri yakından görmeleri amacıyla gerçekleştirdiklerini dile getiren Çakıralp, şunları söyledi:
"Konferansın, iki ülke arasındaki kardeşlik ilişkilerine katkı sağlamasını temenni ediyorum. İran'da faaliyet gösteren Türk sermayeli 166 firma bulunmaktadır. Söz konusu firmaların yatırım tutarı yaklaşık 1.2 milyar dolar değerindedir ve toplam 7 bin 742 kişiye istihdam sağlamaktadırlar. Türkiye'de ise 3 bin 889 İran firması faaliyet göstermekte, yatırım tutarı ise 101 milyon doları bulmaktadır. İran uzun zamandır ülkemizin en fazla ihracat ve ithalat yaptığı ilk 10 ülke arasında yer almaktadır. İran 2015 yılında Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı 10'uncu, en fazla ithalat yaptığı 8'inci ülke olmuştur. Ancak ülkemizin İran'a ihracatı, 2015 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 5,7 azalmıştır. İthalatımızda da yüzde 38'lik bir düşüş yaşanmıştır. İthalatımızdaki azalma enerji fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanmaktadır. Ticaret hacmimiz ise 10 milyar doların altına düşmüştür. Öte yandan, 2016 yılının ilk yedi ayında İran'a ihracatımız bir önceki döneme göre yüzde 33,3 artarak 2,9 milyar dolara ulaşırken, ithalatımız ise 2015 yılının aynı dönemine göre yüzde 35,9 azalarak 2,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Tüm bu rakamlar, daha fazla karşılıklı ticaret ve yatırım yapılması ve 30 milyar dolarlık ticaret hedefimize ulaşmak için tüm gücümüzle çalışmaya devam etmemiz gerektiğine açık bir şekilde işaret etmektedir. İran'a daha fazla yabancı yatırım çekilebilmesi için, sağlanan tüm kolaylık ve teşviklerin yanı sıra, buraya gelen şirketlerin hak ve hukuklarının uluslararası standartlara göre korunmasına azami özen gösterilmesi gereğinin altını çizmek istiyorum. Günümüzde yabancı sermaye bir başka ülkeye ancak hak ve hukukun, ev sahibi ülke tarafından sonuna kadar korunacağından emin olması halinde gönül rahatlığıyla gitmektedir. Bir başka önemli husus ise ticaretin önündeki tüm engellerin kaldırılmasıdır. Bu kapsamda 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe giren ve ülkelerimiz arasındaki ticaretin artırılmasına yönelik attığımız en önemli adımlardan bir tanesi olarak kabul ettiğimiz Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması'nın (TTA) tam olarak uygulanması önem arz etmektedir. Öte yandan, ticaretin önündeki kısıtlayıcı engellerin kaldırılması için iki ülke arasındaki ticaretin kolaylaştırılmasına ilişkin bir anlaşma imzalanmasında da yarar gördüğümüzü burada belirtmeliyim."
Doğu Azerbaycan Valisi İsmail Cabbarzade de iki ülkenin komşuluğun ötesinde akraba olduğunu ifade etti. Cabbarzade, "Ben Vali olarak bir ayda İran ve Türkiye vatandaşlarından en az 10'unun nikah akitlerini imzalıyorum. Biz komşuluğun yanı sıra artık akraba da olduk" ifadelerini kullandı.
İki ülke iş adamları arasındaki görüşmelerin ardından Aras Serbest Bölgesi'ne bir ziyaret gerçekleştirildi. Serbest bölge yöneticileri, imkanlar hakkında Türk heyetini bilgilendirdi.
Konferansa TTSO'yu temsilen katılan meclis üyesi Mehmet Tayfun Ataman, İran'ın yatırıma aç bir pazar olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
"Türkiye'ye karşı büyük bir sempati var. İran, yatırım yapacak Türk işadamlarına her türlü yatırım desteğinin verileceğini belirtiyor. Gelir vergisi yok. İran'da şu anda tek sıkıntı para transferi konusunda yaşanıyor. Uluslararası bankacılık sistemine dahil olmadıkları için aracılar vasıtasıyla bu tür işlemler gerçekleştiriliyor. Ama para transferinin daha sağlıklı hale getirilmesi için çalışmalar yapıyorlar. Özellikle Tebriz'in merkezi olduğu Doğu Azerbaycan eyaletinde dil sorunu da yok. Çünkü halk Türkçe konuşuyor. Bu durum da iş adamlarımızın oradaki yatırımlarında büyük bir artı olarak göze çarpıyor. Yapılacak yatırımlarda kalifiye eleman ve diğer işçileri Türkiye'den getirme imkanı da bulunuyor. İşçiler için çalışma izni sorunu yok. Aras Serbest Bölgesi de imkanları geniş olan bir yapı. Metrekare fiyatları 10 - 25 dolar arasında değişiyor."
Y.B.