Sarvin Mesbah Zali: Tahran’dan İsfahan’a giderken ilginç yerler görmek, tarihi yapılar ve hamamları ziyaret etmek için Kaşan, İran’da görülmesi gereken şehirler arasında geliyor. Bazı el sanatları, antik mekanlar ve anıtlar söz konusu olduğunda Kaşan, turistik yapılar açısından önemli yerlere ev sahipliği yapıyor.
Şehir, iklim olarak yazları sıcak, kışları ise kuru ve çok soğuk geçiyor. İpek, halı, gül suyu ve çömlek üretimi ile ünlü olan Kaşan’da geleneksel ürünlerin yanı sıra, otomotiv endüstrisi ve motosiklet üretimi üzerine önemli bir şehir ön plana çıkıyor. Çevresindeki tarihi höyükler ve yerler, antik çağlardan beri İran’ın yerleşiminin tarihsel süreçlerini göstermekte.
Kaşan’da görülecek pek çok yer var ancak gezilecek en popüler tarihi mekanlara bakacak olursak;
Kashan Fin Bahçesi
Burası yakın zamanda UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmiş, Şah Abbas adına tasarlanan, içinden şırıl şırıl suların aktığı turkuaz havuzlar, 500 yıllık sedir ağaçları ve çiçek açma zamanı geldiğinde etrafı mis gibi portakal çiçeği kokan portakal ağaçlarıyla dolu.
Fin Bahçesi Kaşan’nın merkezine 9 km güneybatısında kalan Fin Köyü’nde yer alıyor. Buraya ister yürüyerek isterseniz de Kamal al-Molk Meydanı’ndan taksi-dolmuş yaparak gelebilirsiniz. Yürüme opsiyonunu dönüşte kullanmanızı öneririz çünkü Fin Bahçesi Kaşan’a göre biraz yokuş yukarı kalıyor.
Borucerdiha Evi
Mir Ahmet mahallesinde bulunan Borucerdiha Evi, Kaşhan şehrinin en önemli tarihi evlerinden birisi sayılıyor. Bu yapı hicri takvimine göre 13. yüzyılda Kaçar Hanedanıdöneminde inşa edildi. Bu ev simetrik rüzgar bacaları ile İran mimarisinin en güzel örneğidir.
Evin bütün alçı işleri ve duvar işlemeleri İran’ın büyük ve ünlü ressamı olan Kemal ol Molk’ün amcası Seni ol Molk tarafından yapılmış.
Evin sahibi Seyyed Mehdi Natenzi, Kaşan’ın tüccarlarından birisidir.
Evin mimarisi mimar Ali Kaşani tarafından yapıldı. Mimar Borucerd şehrine sık sık gitmesi için bu eve Borucerdiha ismini vermiş.
Seyyed Mehdi Natenzi şehrin en zengin taciri Tababtab’yinin kızına aşık oluyor ve kızın babası onunla evlenmesi için bir şart koşuyor.
Kendi evime benzer kızıma bir ev yaptıracaksın diyor ve şu anda Kaşan’da Tabatabayi Evi adında bulunan tarihi ev Seyyed Mehdi Natenzi’nin kayın pederinin evi sayılıyor.
Bu evin inşaatı tam 7 sene sürüyor.
Sultan Mir Ahmet Hamamı
Kaşan kentinin en önemli ve en eski tarihi eserlerinden biri sayılmaktadır. 1102 m2 yüz ölçümüyle mimari açıdan İran’ın en güzel tarihi hamamlarından birisidir. Bu hamamın geçmişi Selçuklular dönemine aittir ama Kaçar Hanedanı döneminde restorasyon yapılmıştır.
Bu yapının en önemli özelliklerinden birisi duvarlarında 17 kat restorasyon amaçlı alçı bulunmasıdır. Ve bu da yapının ne kadar eski olduğunu gösteriyor. Bu hamam iki bölümden oluşuyor. Küçük hamam ve büyük hamam. Her taraf yüksek kalite mermerlerden yapılmıştır.
Şiirlerde Kaşan sevgisi
Kaşan ismine en güzel manayı veren kişi son dönem İran şiirinin önemli şairlerinden Sohrap Sepehri olmuştur. “Ehlê Kaşanam…” diye başlayan dizeleri Türkiye’de de şiir sevenler tarafında yaygınca biliniyor.
Kaşan şehrindenim
Fena sayılmaz halim,
Bir lokma ekmeğim var, biraz aklım,
İğne ucu kadar da zevkim.
Annem var, ağaç yaprağından daha güzel,
Dostlar var, akan sudan daha iyi
Ve Allah, burada yakındadır,
Şebboylar arasında, uzun çamın altında
Suyun bilincinde,
Bitkilerin kanununda.
(Suyun Ayak Sesleri / Sohrab Sepehri/ tercüme; Ömer Doğan)