Ramazan, Hicrî takvime göre 9. ay ve İslam dininin inancına göre Peygamberimiz Hz. Muhammed'e (s.a.v) Kur'an-ı Kerim ayetlerinin inmeye başladığı, aynı zamanda Müslümanlarca oruç tutulmaya başlanılan aydır.
On bir ayın sultanı, huzur ve bereket ayı olarak nitelendirilen Ramazan ayında 30 gün boyunca oruç tutan Müslümanlar açlık ve susuzluğun verdiği ızdıraba sadece Allah rızası için tahammül ederek beşeri arzularını, ihtiraslarını yakıp kül eder. Böylece gönlünü kirlerden arındırıp tertemiz yapar.
Bunun yanı sıra yaptıkları ibadetlerin yanında nafile olarak bir de teravih namazı kılıp bağışlanmalarını dilerler.
Bu yazıda Ramazan'da İran'ın güneyindeki Hürmüzgan eyaletinde yapılan gelenek ve görenekleri gözden geçireceğiz:
Hürmüzgan halkı Şaban Ayının ikinci yarısında Ramazan Ayına hazırlanıyor. Bu hazırlık, camilerin tozunun atılmasını ve evlerinin temizlenmesini içerir.
Ramazan Ayı Hürmüzgan halkı arasında özel bir yere sahiptir. Onlar Ramazan’a bir gün kala oruç tutarak bu ayı karşılıyorlar.
Gom Gom Seheri (Sahura çağırmak)
Gom Gom Seheri eskilerde Hürmüzgan’da Rmazan ayının özel ritüellerinden biridi. Bu gelenek ismini davulcuların geceleri sokaklarda yürüdükleri ve insanları oruç tutmaya uyandırmak için çaldıkları davul seslerinden almıştır. Ramazan ayının sonunda davulcular kapı kapı gezerek bayramlık isterdi.
Dua okumak
Hürmüzgan’da sahur zamanı yapılan özel programlardan biriydi. Bu ritüelde, sabah ezana bir saat kala, halk evlerin, hüseyinlerin veya camilerin damlarına çıkıp yüksek sesle dua okur ve insanları uyandırırdı.
Leb Guşuden
“Leb Guşuden” Hürmüzgan halkının iftar yerine kullandığı bir terimdir. Hürmüzganlılar oruçlarını bir bardak sıcak su, tuz, hurma, çay veya sıcak süt, helva, yumurtalı surağ veya mahyaveh ekmeği ve kumaç ekmeği ile açar.
Camilerde ve hüseyiniyelerde iftar sofraları kurularak, oruçlu kişiler cemaatle namaz kıldıktan sonra sofranın başına toplanıp iftar ederler.
Ger Geşu
Bu gelenek Ramazan ayının 15’inci gününde ve daha çok köylerde yapılıyor. Bu merasimde çocuklar sepetler veya çantalarla evlere gidip yiyecek isterler.
Ölülerin anısını canlı tutmak
Hürmüzgan halkı özellikle de Minab eski geleneklerine dayanarak ölülerin anısını canlı tutmak için Ramazan ayının 21’inci gecesinden sonuna kadar 9 gece boyunca Kur’an okudarak iftarlık verirler. Bu geleneğe “Ölüler Bayramı” denir.
100 Band duası (Covşan Kebir)
Hürmüzgan’da 100 Bend duası olarak bilinen Covşan Kebir duası Kadir gecelerinde okunan bir duadır. Halk Kadir geceleri camilere ve Hüseyiniyelere toplanarak dua okur.
Hz. İmam Ali’nin (a.s) şehadet gecesinde de kentin farklı yerlerinde matem merasimleri düzenlenir.
Ser Ruze
Hürmüzgan’da Fıtır(Fitre) sadakasına “Ser ruze” denir. Halk Ramazan ayının son günü ve akşam ezanından önce aile fertlerinin fıtır sadakasını Ramazan Bayramı’nda ihtiyaç sahibi ailelere vermek için ayırır.