İran Ordusu ve Devrim Muhafızları Ordusu'nun operasyonel birlikleri ile savunma sanayii arasındaki bağlar ve son yıllarda bu birliklerin ihtiyaç duyduğu teçhizatın hazırlanmasıyla ülkenin hava savunma alanında ciddi bir gelişme kaydettiği söylenebilir. Bu doğrultuda şimdiye dek çeşitli hava savunma sistemleri farklı imkanlar ve kabiliyetler ile üretilip silahlı kuvvetlerine teslim edilmiştir.
Bu yazıda İran’ın en etkili hava savunma sistemlerini tanıtacağız.
15 Hordad Hava Savunma Sistemi
75-120 menzilli 15 Hordad hava savunma sistemi 10 Haziran 2019 tarihinde dönemin Savunma Bakanı Tuğgeneral Emir Hatemi ile askeri komutanların katılımıyla düzenlenen törenle tanıtıldı. Bu hava savunma sistemleri tanıtıldıktan hemen sonra ülkenin hava savunma ağına entegre edildi.
Bu sistem, Telaş füze savunma sistemlerinin geliştirilmiş versiyonudur.
Günün teknolojisi doğrultusunda yapılan 15 Hordad sistemi Sayyad-3 füzeleriyle donatılmıştır. Bu sistem aynı anda avcı uçağı, bombardıman uçağı ve insansız hava araçları da dahil 6 hedefi tespit ve imha etme kapasitesine sahip.
Bu taktiksel sistemin en önemli özelliklerinden biri yüksek hareketlilik ve manevra gücüne sahip olmasıdır. Öyle ki sadece tek bir radar ile hem keşif hem izleme sürecini gerçekleştirir.
15 Hordad sisteminin bir başka önemli özelliği de taşıyıcı araç üzerindeki rampa sayısının arttırılmasıdır.
Mersad-16 Hava Savunma Sistemi
Mersad, orta menzilli bir hava savunma sistemidir. 2010 yılında tanıtılan bu sistem, ABD yapımı MIM-23 Hawk füze sisteminin yerli bir versiyonu olarak tasarlanmıştır. Modern uçakları düşük ve orta irtifalarda etkili bir şekilde hedef alabilme kapasitesine sahip olan sistem, İran’ın yerli üretimi olan Şahin ve Şalamçe füzelerini kullanır. Şalamçe füzesi ise daha ileri teknolojilerle donatılmış olup, yaklaşık Mach 3 hızına ulaşabilir ve 40 km menzile sahiptir.
Söz konusu sistem, Kavoş (PAR), Cuya (CWAR) ve Hadi (HPIR) gibi radarlarla donatılmıştır. Kavoş radarı, 150 km menzile sahip olup, hedefleri tespit eder. Hadi radarı ise hedef takibi ve füze yönlendirmesi için kullanılır ve elektro-optik sistemlerle desteklenmiştir.
Mersad sistemi, İran’ın hava savunma ağının önemli bir bileşeni olarak hizmet vermektedir. Sistem, çeşitli tatbikatlarda ve operasyonlarda test edilmiş ve etkinliği kanıtlanmıştır. Örneğin, 2019 yılında İran, Mersad sistemiyle bir insansız hava aracını başarıyla düşürmüştür.
3 Hordad Hava Savunma Sistemi
3 Hordad, 2010’ların ortalarında hizmete giren ve mobil orta menzilli bir hava savunma füze sistemidir. Bu hava savunma füze sistemi Taer-2B füzeleri kullanılan ve İran’ın RAAD orta menzilli hava savunma sisteminin özel bir çeşididir. Füze sistemleri seri üretimde olmakla birlikte günümüzde ülkenin hava savunma kuvvetleri tarafından büyük ölçüde güvenilen bir sistem olarak kullanılmaktadır. İran ordusu katmanlı hava savunma şemsiyesinin bir parçası olarak S-200 ve S-300PMU-2 dahil olmak üzere Rusya’dan satın alınan daha uzun menzilli sistemlerin tamamlayıcısı olarak kullanılıyor.
Devrim Muhafızları Hava ve Uzay Kuvvetlerinin, Haziran 2019’da, ABD’ye ait RQ-4A Global Hawk İHA sistemini düşürmek için 3 Hordad hava savunma füze sistemini kullandığını bildirmişti.
Bavar 373 Hava Savunma Sistemi
Bavar 373, Sayyad 4 adlı füze sistemini kullanır. Sayyad 4 füzesi, hedefleri yüksek hassasiyetle vurabilme kapasitesine sahiptir. Bavar 373’te iki ana radar bulunur. Bunlardan biri S-bandı radar olup, uçakları ve diğer büyük hava tehditlerini uzun mesafelerden tespit edebilir. Diğeri ise X-bandı atış kontrol radar sistemidir ve hedefe daha kısa mesafeden daha hassas bir takip sağlar. Bu radarlar, aktif elektronik taramalı dizi (AESA) teknolojisi kullanır, bu da radarın daha zor tespit edilmesini ve daha yüksek çözünürlük sunmasını sağlar.
Bavar 373, yaklaşık 200-300 km menzile sahiptir ve yüksek irtifada uçan hedeflere karşı etkili olacak şekilde tasarlanmıştır. Hedeflere 150 km uzaklığa kadar vurma yeteneğine sahiptir.
Sistem, aynı anda birden fazla hedefi takip edip angaje olabilmektedir. Bu özellik, yoğun saldırılar karşısında sistemi daha etkili hale getirir.
İsrail rejiminin 26 Ekim tarihinde gerçekleştirdiği saldırısı sırasında İran'ın hava sahasını bahsi geçen hava savunma sistemleriyle savunduğu söyleniyor.
8 yıllık savaşın ardından çok sayıda savunma sistemi inşa eden İran bu alanda kendi kendine yeterli olduğunu göstermektedir.