Yayınlama Tarihi: 19 Ağustos 2025 - 21:36

İran, Rusya ve Çin'in üst düzey diplomatları, Tahran'da İngiltere, Fransa ve Almanya'dan oluşan E3 ülkelerinin "tetik mekanizması"na (snapback) dair provoke edici tutumunu ele aldı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garipabadi, bugün Çin’in Tahran Büyükelçisi ve Rusya Federasyonu Maslahatgüzarı ile bir araya geldi.

Garipabadi, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, ''Çin’in Tahran Büyükelçisi ve Rusya Federasyonu Maslahatgüzarı ile yapılan görüşmede, üç Avrupa ülkesinin (İngiltere, Fransa ve Almanya) BM Güvenlik Konseyi'nin 2231 sayılı kararına yönelik yıkıcı yaklaşımına karşı ortak önlemler masaya yatırıldı.'' dedi.

İranlı diplomat, ''2231 sayılı kararın süresi dolduğunda feshedilmesi gerektiğine inanıyoruz. İran, Rusya ve Çin'e göre, Avrupalı tarafların tetik mekanizmasını devreye sokma hakkı yoktur ve BM Güvenlik Konseyi kararlarının yeniden yürürlüğe girmesine karşıyız.'' ifadesini kullandı.

Daha önce Kazım Garipabadi, Avrupa’nın nükleer anlaşma kapsamında “snapback” (BM yaptırımlarının geri getirilmesi) seçeneğine yönelmesi halinde, bunun uluslararası yapıları kötüye kullanmak anlamına geleceğini belirterek, İran’ın bu duruma karşı kesin ve kararlı bir tepki vereceğini vurguladı.

Geçtiğimiz günlerde İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 3 Avrupa ülkesinin tetik mekanizmasını (snapback) kullanma tehdidine tepki olarak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e mektup gönderdi.

Erakçi'nin yazdığı mektupta, "Üç Avrupa ülkesi, kendilerinin uymadığı bir kararı kötüye kullanarak BM Güvenlik Konseyi'nin güvenilirliğini sorgulayamaz." ifadesi kullanıldı.

Tetik Mekanizması Nedir?

“Tetik mekanizması” nükleer anlaşmadaki olası bir ihtilafı çözme mekanizmasıdır. Nükleer anlaşmanın herhangi bir tarafı, taraflardan birinin anlaşmanın taahhütlerini yerine getirmediğine inanıyorsa, anlaşmanın 36. ve 37. maddelerine göre konu, İran dahil tüm tarafların bulunacağı ortak bir komisyona havale edilir.

Bu iki maddeye göre, Avrupa ülkeleri İran'ı nükleer anlaşmaya uymamakla suçlayıp konuyu KOEP Ortak Komisyonu'na havale ederse, İran'ın şikayetçi tarafın rızasını almak için 30 günü olacaktır. Aksi takdirde dosya birkaç gün sonra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne havale edilir.

BM Güvenlik Konseyi'nin bu dosyayı aldıktan sonra bir ay içinde İran'a yönelik yaptırımların geri getirilmesini oylaması gerekiyor, ancak Batılı ülkeler KOEP müzakerelerinde oylama sürecinin yapısını Çin ve Rusya’nın Batılı ülkelerin görüşünü veto etme olasılığını ortadan kaldıracak şekilde değiştirdiler.