Beyaz Saray'da konuşan ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin İran ile Batı arasında yapılan nükleer anlaşmadan çekileceğini açıkladı.
Trump'ın ileri sürdüğü iddiaların satırbaşları şöyle:
İran terörün devlet sponsorudur. Hamas Hizbullah gibi örgütlere destek vermektedir. 2015'te önceki yönetim bir imza attı. Teoride bu anlaşma ABD ve müttefiklerini koruyacaktı. Bu anlaşma İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine devam etmesini sağladı. Bu anlaşma utanç vericidir, tek taraflı korkunç bir anlaşmadır.
Anlaşma ne barış ne istikrar getirdi, getirmeyecek de. Bu anlaşmanın devamına izin verecek olursam Ortadoğu'da nükleer silahlanma yarışı kaçınılmaz olacaktır.
Nükleer anlaşma İran'ın bölgedeki amaçlarını engellemedi. İran'ın nükleer programını bu çürümüş anlaşmayla engelleyemeyiz. Bugün ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekileceğini açıklıyorum. Başkanlık memorandumu imzalayacağım ve İran'a ekonomik yaptırımları yeniden getireceğiz.
ABD nükleer şantajla tehdit edilemez. ABD'ye ölüm diyen bir rejimin dünyadaki en ölümcül silahlara sahip olmasına izin veremeyiz.
İnkılap Rehberi: Bay Trump! Siz halt ediyorsunuz
Tahran'ın Eğitimciler Üniversitesi'ni ziyaret eden İslam İnkılabı Rehberi Ayetullah Seyyid Ali Hamanei, bu üniversitenin öğretim görevlileri, öğrencileri ve yöneticilerinin yanı sıra Eğitim Bakanlığı'nın bazı sorumlu yetkilileriyle bir araya geldi.
Donald Trump’ın dün gece ileri sürdüğü iddiaları eleştiren İslam İnkılabı Rehberi, “Dün gece gördüğünüz üzere, ABD Başkanı bazı değersiz ve boş ifadeler dile getirdi. Söylediklerinde belki de 10’dan fazla yalan iddia bulunuyordu. Ancak ben İran milleti tarafından şunu söylemek istiyorum: Bay Trump! Siz halt ediyorsunuz” ifadelerinde bulundu.
Ayetullah Hamanei sözlerini şöyle sürdürdü: Müzakerelerin başlangıcında ABD’nin İran karşıtı hasmının nükleer enerjiyle sınırlı olmadığını ve bunların hepsinin birer bahaneden ibaret olduğunu söyledik; ancak hayır öyle değil dediler. Şimdi artık öyle olmadığını gördünüz mü? Biz anlaşmayı kabul ettik fakat onların İran’a karşı düşmanlığı sona ermedi. Şimdi ise bizim bölgede bulunmamızla füze programı konusunu açmak istiyorlar; bu konuları da kabul ettiğiniz takdirde olay yine kapanmayacak ve hemen ardından başka bir meseleye atlayacaklar.
Ruhani: ABD zaten anlaşmaya hiçbir zaman bağlı kalmadı
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşmadan çekileceğine dair yaptığı açıklamaları ardından İran halkına hitap ederek, “Şu andan itibaren nükleer anlaşma İran ile 5 Avrupa ülkesi arasında yapılan bir uzlaşıdır ve daha önce taraf olduğumuz 5+1 ülkeden birisi eksilmiş durumda. Anlaşmaya artık ABD olmadan devam edip ülkedeki ekonomik kalkınmayı sürdüreceğiz” ifadelerinde bulundu.
Ruhani sözlerini şöyle sürdürdü: ABD anlaşmadan çekildiğini açıkladı, oysaki bunu daha önce de farklı tabirlerle defalarca bildirmişti, fakat onlar aslında ne zaman bu anlaşmaya bağlı kaldıklarını söylemeli, birkaç imza hariç anlaşmadaki yükümlülüklerini yerine getirdiler mi hiç?
Mogherini: İran ile nükleer anlaşmasına uymaya devam edeceğiz
AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Roma'da düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin aldığı karara ilişkin birliğin ortak pozisyonunu açıkladı. Uluslararası toplumla birlikte nükleer anlaşmayı koruyacaklarını söyleyen Mogherini, tek bir ülkenin elinde olamayacak bu anlaşmanın, hem bölge hem de dünya için büyük önemde olduğunun altını çizdi.
AB'nin bu anlaşmayı kararlılıkla sürdüreceğini söyleyen Mogherini, “İran halkına, 'Bunu kimsenin elinizden almasına izin vermeyin' diyorum. Bu anlaşma, diplomasinin ulaştığı en büyük hedeflerden biridir" ifadesini kullandı. Yüksek Temsilci, "İran nükleer anlaşmasıyla ilgili mevcut durum bağlamında, AB kendi çıkarlarına dayanarak hareket etme hakkını saklı tutuyor" diye ekledi.
İngiltere, Almanya ve Fransa'dan anlaşmayla ilgili ortak bildiri
İngiltere Başbakanı Theresa May, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron, ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkesini İran nükleer anlaşmasından çekmesine ilişkin ortak bildiri yayımladı.
“Fransa, Almanya ve İngiltere liderleri Başkan Trump’ın ABD’yi Kapsamlı Ortak Eylem Planından (JCPOA) çekme kararını üzüntü ve kaygıyla not ediyor” ifadesi kullanılan bildiride, “Hep birlikte biz JCPOA’ya devam eden bağlılığımızı vurguluyoruz. Bu anlaşma ortak güvenliğimiz için önemini koruyor.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Devrim Muhafızları Komutanı'ndan flaş nükleer anlaşma açıklaması
İran Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı Tümgeneral Muhammed Ali Caferi, ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilme kararına ilişkin, “Amerika'nın güvenilir olmadığı bir kez daha tüm dünyaya ispatlandı. Silahlı kuvvetlerimizin İslam İnkılabı’na ihtişam ve büyüklük sağladığı gibi hepimiz yerel kabiliyetlerimizle yeteneklerimize başvurmalıyız” dedi.
Tümgeneral Caferi, “Avrupalılar, İran ve ABD arasındaki seçimde Amerika'ya bağımlılıklarından dolayı başka bir yol seçemezler. Bunun yanı sıra onlar bağımsız olarak da karar veremez. Nükleer anlaşmanın kaderi belli. Ülkenin tek gelişme yolu yerli kapasitelerden faydalanmaktır” ifadelerini kullandı.
Ruhani'den Angela Merkel'e anlaşmayla ilgili "garanti" talebi
Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile telefonda görüşen İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “İran’ın nükler anlaşmadaki petrol, doğalgaz ve petrokimya ürünlerinin satışı ile bankacılık alanına yönelik menfaatleri en belirgin şekilde garanti altına alınmalı; anlaşmanın korunmasını sağlayabilen bu başlıklar birkaç haftalık zaman dilimi süresinde İran ile AB dışişleri bakanları ve uzmanları tarafından yapılacak oturumlarda masaya yatırılıp çözülmeli” ifadelerinde bulundu.
Almanya’nın küresel arenada epey önemli bir uzlaşı olan nükleer anlaşmadaki yapıcı rolüne de değinen Ruhani, ABD’nin tek taraflı bir şekilde anlaşmadan çekilmesini uluslararası ilkelere aykırı olarak değerlendirip şöyle dedi: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararına ters bu anlaşmanın ortadan kaldırılması sonucu ortaya çıkacak sonuçlar zarar vericidir.
Almanya: ABD ile tartışma yaşansa bile İran'la diyalog sürecek
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “Der Spiegel” gazetesine verdiği röportada nükleer anlaşmanın son durumunu değerlendirdi.
Avrupa ülkelerinin nükleer anlaşmanın korunması konusunda İran’la diyalog sürecine olumlu baktığını belirten Heiko Mass, “Biz İran’la diyalog kurmaya hazırız” dedi.
Heiko Mass, “Her türlü istişare ve arabuluculuk yollarına başvurmaya hazırız, ABD ile ihtilaf ve tartışma yaşansa bile gerektiği ölçüde yolumuza devam edeceğiz” ifadesini kullandı.
ABD ile ilişkilerdeki değişimlerin somut olarak hissedilmeye başladığını belirten Bakan Mass, “Kanaatimce ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilme kararı Atlantik ötesi ilişkilerini bile zedeyecektir” değerlendirmesini yaptı.
İran: Avrupa ile nükleer anlaşma müzakereleri 4 ay sürebilir
İran Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Yardımcısı Seyyid Abbas Irakçi, Almanya televizyoununa verdiği özel röportajda, nükleer anlaşmanın son durumuna ilişkin açıklamalarda bulundu.
Irakçi, “İran'ın Avrupa'dan istediği garantiler nelerdir? sorusu üzerine, “Avrupalı üç ülke ile yapacağımız görüşmeler Salı günü başlayacak. Bu müzakere çerçevesinde Avrupa tarafının ulusal menfaatlerimiz doğrultusunda hangi garantiler vereceğini dinlemek istiyoruz. Mevcut nükleer anlaşma iki ilkeye dayanmaktadır. Birincisi nükleer faaliyetlerimizin sınırlandırılması ve ikincisi ise İran'a karşı uygulanan yaptırımların ortadan kaldırılmasıdır. İran olarak garanti fikrini ortaya koyduk, ancak önce Avrupa'nın bize neler sunabileceğini öğrenmek istiyoruz”dedi.
İranlı yetkili, sözlerinin bir kısmında da, Avrupa ile yapılacak müzakerelerin en az 4 ay sürebileceğini duyurdu.
Brüksel'de İran lehine anlaşma bildirisi
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile E-3 (Fransa, İngiltere, Almanya) ülkeleri dışişleri bakanları ve AB Dış Politika Sorumlusu Federica Mogherini arasında nükleer anlaşması üzerinde gerçekleşen toplantı sona erdi.
Federica Mogherini bu oturumun ardından taraflar arasında oluşan ortak bildiriyi okudu.
Bildirinin satırbaşları şu şekilde:
Toplantıya katılan tüm taraflar, BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 kararıyla onaylanıp büyük bir diplomatik kazanım olarak bilinen nükleer anlaşmanın eksiksiz bir şekilde yürütülmesi üzerinde mutabık kaldılar.
ABD’nin anlaşmadan çekilmesi dolayısıyla üzgün olduğumuzu bildirerek İran’a karşı uygulanan nükleer yaptırımların kaldırılması ile bu ülkeyle ticari ve ekonomik ilişkilerin anlaşmada yer aldığı gibi sürdürülmesi yönünde fikir birliğine vardık.
AB'den İran'a bankacılık sektöründe yatırım hamlesi
AB Bütçe Komiseri Günther Oettinger, Almanya radiyosuna verdiği bir açıklamada nükleer anlaşmayı değerlendirdi.
Günther Oettinger, “ABD’nin İran’la yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesine rağmen bu anlaşmayı korumak istiyoruz” dedi.
ABD’nin İran’a uygulaycağı kısıtlamalara değinen Günther Oettinger, şunları kaydetti: İran’la olan münasebetlerimizi sürdürmek istiyoruz. Ayını şekilde ihracat, ithalat ve enerji alanındaki karşılıklı ilişkilerimizi geliştirmek için elimizden geleni yapacağız.
Günther Oettinger, ABD yönetiminin tehditlerine karşın yakın gelecekte bir Avrupalı bankanın İran’da yatırım yapacağını duyurdu.
AB "İran" konusunda ABD'ye meydan okuyor
AB'nin enerji komiseri Miguel Arias Canete, bugün Tahran'a başlayan ziyaretinde İran petrolü ile gazını almaya devam etmek ve Avrupa şirketlerini Amerikan yaptırımlarından korumaya yönelik planları sunacak.
Bugün İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekbar Salihi, Çevre Bakanı İsa Kalantari ve Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene ile görüşen Canete, yarın Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile biraraya gelecek.
Avrupa Komisyonu'nun enerjiden sorumlu üyesi Miguel Arias Canete, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'la nükleer anlaşmadan çekildiğini ve yeniden yaptırım uygulamaya başlayacağını açıklamasından beri Tahran'ı ziyaret eden ilk Batılı yetkili.
Kamran Azar