Javad Heirannia - Resmi ziyarette bulunmak üzere Bağdat’a giden İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Bağdat'taki temasları kapsamında Iraklı yetkililere "bölgesel saldırmazlık anlaşması" önerisinde bulunduğunu bildirdi.
Irak Dışişleri Bakanı Ali el-Hakim ile ortak basın toplantısı düzenleyen Zarif, “Tahran olarak tüm Fars Körfezi ülkeleriyle ilişkilerde denge sağlamaya çalışıyoruz. Şu anda bölgedeki son gelişmeler hakkında iyi görüşmeler yapmaktadır.” dedi.
Zarif, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Iraklı yetkililerle yaptığı görüşmelerin içeriğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Başbakan Adil Abdulmehdi, Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, Dışişleri Bakanı Muhammed Ali el-Hakim ve meclisteki iki koalisyonun da liderleriyle yapıcı görüşmeler gerçekleştirdiğini aktaran Zarif, "Iraklı yetkililere bölgesel saldırmazlık anlaşması önerisinde bulundum. Önceliğimiz komşular." ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanı Zarif, geçenlerde Suudi Arabistan’a da saldırmazlık anlaşması önersine bulunmuştu.
Bu güvenlik planları, İran’ın dış müdahale olmaksızın bölgedeki tüm üye ülkelerinin katılımıyla elverişli ve istikrarlı bir güvenlik sağlanacağı konusundaki doğru görüşünden kaynaklanmaktadır.
Fars Körfezi bölgesi, uzun vadede bölge ötesi güçleri içermeyen ve bölgenin üye devletlerinin işbirliğine dayanan kapsamlı bir güvenlik düzenine ihtiyaç duyuyor.
Buna göre, Fars Körfezi ülkelerinin sürdürülebilir güvenliğini güvence altına alabilecek bir güvenlik düzeninin sağlaması ve İran’ın "bölgesel saldırmazlık anlaşması" planının uygulanmasına zemin sağlamak için aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalı:
- Bölgede, İran, Irak ve Fars Körfezi İşbirliği Konseyi'nin arasındaki güç dengesi ilkesine dikkat edilmesi ve sonuç olarak bu üç gücün memnuniyetini sağlamak.
- Güvenlik düzeni olumlu barışa odaklı olmalı.
- Kalıcı güvenliğin sağlanması için üyeleri arasında karşılıklı güvenin arttırılmasıyla yabancı güçlerin bölgeden çekilmesine zemin hazırlamalı.
- Bu sistem, uluslararası topluma ve uluslararası güçlere karşı gerekli potansiyele sahip olmalı.
- Güvenlik sistemi, mevcut bölgesel sorunları çözebilmeli ve tek taraflılığa dayanan bir yaklaşımla devam etmemesi gerekiyor.
- Yeni düzen, İran ile Fars Körfezi'ne kıyısı olan Arap ülkeleri arasındaki ilişkileri geliştirebilir ve bu ülkelerin ABD'ye olan askeri bağlılığını azaltabilir.
- Bölgesel bir güvenlik diyalogu oluşturmak ve etkin çözümler bulmak için gayri resmi bir teknik uzmanlar ağının oluşturulması.
- Bu düzen bölgesel oybirliği ile herhangi bir savaşı yasadışı olarak ilan etmeli.
- Uzun vadede Fars Körfezi'ne kıyısı olan Arap ülkelerinin istikrarına yönelik en büyük sorun “insan güvenliği” ile ilgili iç baskılar ve tehditlerdir. İran ise “devlet güvenliği” bazında onlar için tehdit değildir. Buna göre bu devletler iç reformlara başvurlamlı.
- ABD de dahil olmak üzere bölge dışı ülkeler, İran ve Suudi Arabistan arasındaki jeopolitik bir yarışta taraf tutmamalı ve iki devlet arasında bir denge kurmaya çalışmalılar.
- İran ile Fars Körfez İşbirliği Konseyi arasında işlevsel bir yaklaşımla diyalog başlatmak bölgedeki sorunların çözülmesine yardımcı olabilir.
- Bölge üyeleri arasındaki diyalog siyasi ve diplomatik bir süreçle başlayarak sonradan güvenlik meselelerini de kapsayabilir.
- Merhum Haşimi Rafsancani’nin cumhurbaşkanlığı sırasında İran ile Suudi Arabistan arasında sağlanan güvenlik işirliği anlaşması göz önünde bulundurulmalı ve yürürlüğe sokulmalı.
- Fars Körfezi güvenlik modeli için akademik konferanslar düzenlenmeli.
- Bölgedeki ülkeler, birbirlerinin güvenlik kaygılarını ve bölgede birbirlerinin etki alanını anlamalı.