Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el Cubeyr, İran'ın İngiliz gemisine el konmasına karşı uluslararası topluma harekete geçmesi çağrısında bulunmuştu.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Suudi Bakan, "İran, en son İngiliz gemisi de dahil olmak üzere, gemi ele geçirme eylemlerinin tamamen kabul edilemez olduğunu anlamalıdır. Dünya toplumunun bu tür davranışları caydırmak için harekete geçmesi gerekiyor" demişti.
Bu yorumlar İran Çevre ve Şehircilik Bakanı Muhammed İslami’nin İran'ın alıkoyduğu İngiltere'ye ait petrol tankeri Stena Impero adlı tankerin uzun bir süre radar sisteminin kapalı olduğunu ve Hürmüz Boğazı'na çıkış yönünden girdiğini ve tehlikeli bir durum yaşattığı için alıkonulduğunu bildirirken öne sürülüyor.
Öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanı’nın İnigliz tankerin boğazda büyük tehlike yarattığının ne anlamına geldiği belirlenmeli .Herhangi bir riskli eylem geminin ele geçirilmesi için yeşil bir ışık mı?
İranlı bakanın ifadelerinde gizli kalan, uzmanlar tarafından az tartışılan ve maalesef ilgili yetkililerin doğru bir şekilde ele almadığı önemli konu Stena Impero adlı tankerin uzun bir süre radar sistemini kapalı tutmasıdır.
Gemiler de diğer araçlar gibi otomatik takip sistemine sahip. Deniz taşıtlarının kullandığı otomatik takip sistemine AIS denir. Bu sistemin amacı seyirde bulunan ya da limanda demirli olan gemilerin daha emniyetli takibinin sağlanmasıdır.
AIS, söz konusu deniz taşıtının, kimlik bilgilerini, teknik ölçülerini, kapasitesini, bağı olduğu limanı, draftını gösterir. Ayrıca seyir halindeyse, geminin yükünü, hangi limana gideceğini, limana varış süresini (ETA) göstermektedir.
Herhangi bir gemi veya tanker herhangi bir deniz yolundan geçmeye çalıştığında AIS sistemini açıp bilgilerini herhangi bir ülkenin Deniz Kontrol Merkezine bildirmesi lazım, aslında kimliğini ilan eder ve yasadışı bir harekete geçme niyetinde olmadığını ve kurallara tabi olduğunu gösterir.
A tipi bir AIS cihazı 12.5 kw güce sahiptir. Bu güç ile rahatlıklar 20 -25 deniz miline yayın yapabilir.
AIS sistemini bir geminin kimliği olarak yorumlarsak herhangi bir gemi AIS’ı kapatarak deniz geçidinden geçmeye çalıştığında tehlike yaratabilecek kimliksiz bir gemi olarak sayılabilinir. Dolayısıyla sahil güvenlik güçleri uluslararası kurallara göre gemiye müdahale edebilir.
İran tarafından alıkonulan İngiliz tankeri Hürmüzgan eyaleti Denizcilik ve Liman İşletmelerinin uyarılarına rağmen AIS sistemini kapalı tutuyor. Onlar bu eylemle dolaylı olarak İran sahil güvenlik güçlerinin uluslararası kurallar kapsamında müdahale etmesine zemin hazırlıyor.
Böylece, Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı'nın sırf siyasi amaçlarla öne dürdüğü iddiaların temelsiz ve mesnetsiz olduğu ortaya çıkıyor ve İran'ın İngiliz petrol tankerini alıkoyma eyleminin İran İslam Cumhuriyeti yasalarına ve uluslararası hukuka uygun olduğu belirleniyor.
Hürmüz Boğazı'nda neler olmuştu?
İran'ın Hürmüzgan Eyaleti Denizcilik ve Liman İşletmeleri Genel Müdürü Murad Afifipur, 19 Temmuz'da İngiltere bandıralı Stena Impero adlı petrol tankerinin İran'ın uyarılarını dikkate almadığı için durdurulduğunu söylemişti.
Konuya ilişkin Devrim Muhafızları Ordusu Deniz Kuvvetleri tarafından yapılan yazılı açıklamada, "Stena Impero adlı İngiliz petrol tankeri, denizcilik kurallarına riayet etmemesi nedeniyle Devrim Muhafızları Ordusu Deniz Kuvvetleri Birinci Bölge Birliği tarafından durduruldu." denilmişti.
Söz konusu tankerin, müdahalenin ardından yasal prosedürler için İran kıyılarına çekildiği bildirilmişti.