Merkez Bankası’nın 18 Kasım Perşembe günü aldığı faiz düşürme kararının ardından daha da harlanan döviz kurları tarihi seviyeleri test etmeye devam ediyor. Öyleki son günlerde dolar fiyatı 14 TL'ye kadar yükseldi.
Dün gün içinde bir ara 12'nin altına gerileyen dolar/TL, mahkemenin Osman Kavala kararı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın faiz açıklamalarının ardından tekrar 12.67'ye kadar yükseldi. 13,37’ye kadar gerileyen Euro/TL kurunda ise 14,30 seviyesi görüldü.
Mehr Haber Ajansı, Ekonomi Uzmanı Şevket Talha Apuhan'a Türkiye'nin ekonomi politikasında TL'nin değer kaybetmesinde hangi faktörlerin etkili olduğunu sordu. Aşağıdaki yazıda Apuhan'nın değerlendirmelerini okuyabilirsiniz:
1- Türkiye, ihracatını artırmak için başlattığı “rekabetçi kur” politikasıyla Türk lirasını rekabet edilebilir seviyeye getirmek istiyordu. Ancak gelinen noktada dolar ve euro neredeyse her gün tarihi rekorlar kırıyor. Türkiye'nin ekonomi politikasında hangi faktörler TL'nin değer kaybetmesinde etkili oldu?
Gözden kaçırmamamız gereken bir gerçek var ki şu an liberal sistemin bütün merkez bankaları faiz arttırma sürecine girdiler. Enflasyon Avrupa ve Amerika ile beraber bütün dünyada yükseliyor. Şüphesiz bunun Türkiye’ye de yansımaları olacaktı. Bugün Türkiye Uluslararası finans çetelerinin devletlere yaptığı faiz baskısı ile kavgaya tutuştu. Burada tek sorun bu kavgaya hazır olup olmadığımız. Bununla beraber zaten Türkiye’de doların gerçek seviyeleri 14 Türk Lirası seviyesindeydi. Bu kavga başlayınca dolar da gerçek seviyesine doğru seyre başladı. Mesele bu kavganın zamanı mıydı ve bu kavgaya hazır mıydık meselesi. Yoksa fikir olarak yani temelde faizin aşağı çekilmesi doğru karardır.
2- Küresel gelişmeler özellikle Türkiye-AB ve Ankara-Washington ilişkilerindeki meseleler dolar kurunu ne kadar etkiliyor?
Türkiye’nin AB ve ABD ile yaşadığı krizler şüphesiz bugünkü ekonomik tabloda etkililer. Türkiye, Atlantik tarafından sürekli saldırı altında. Akdeniz’de yürüttüğü politika ve Güneyinde ABD’nin kurmak istediği PKK devleti ile mücadele etmesi ekonomik ilişkilere de yansıyor. Ancak bugünkü dolar kuru sadece bu krizlerle de açıklanamaz. Bir çok faktör yan yana gelmiş durumda.
3- Bazı uzmanlar dövizin artmasıyla verginin de artacağını düşünüyör. Bunun yanı sıra bazı ekonomistler ise 2001 krizinden sonra yaşanan sıkıntılı durumların tekrarlanacağı kanaatinde. Dövizdeki yükselişin sonuçları nelerdir?
Türkiye’yi 2001 krizinden ayıran değişik faktörler mevcut. Mesela bankacılık sistemi 2001 yılına göre çok daha güçlü. Ancak bu yükselişin her şeye rağmen Türkiye’yi zorlayacağı aşikar. Burada halka yeni destek paketleri açıklanacağı, üreticilere yeni krediler sunulacağını bekliyorum. Yani doların oluşturduğu yükün önemli bir kısmını devlet kendi üzerine alacak. Bu kış bütün dünya için zor geçecek. Türkiye de bu zorlukları yaşayacak ancak dünyanın en büyük 20 ekonomisinden biri olan bir ülke için her zaman bir çıkış yolu vardır. O çıkış yolunun bütün zorluklara rağmen bulunacağını düşünüyorum.