Mehr Haber Ajansı: Ülkenin idari işlerinin geliştirilmesinde işbirliği şehir ve köy şuraları dahil olmak üzere ilgili görevlerin bir kısmını o bölgenin üyelerine devredecek konseylerin sağlanmasını gerektirir.
Şehir ve köy İslami ura seçimleri, şehir veya belli bir asgari nüfusa sahip köylerdeki İslami şuraların tüm üyelerinin halkın oyu ile belirlendiği İran'ın yerel seçimleridir. İslam şehir ve köy şuralarının ilk seçim dönemi 1998 yılında, son dönemi (altıncı tur) ise 18 Haziran 2021 tarihinde 13. Cumhurbaşkanlığı seçimi ile aynı tarihte yapıldı.
İkili seçimler: Köy ve belediye şurası
Şehirler arasında doğrudan halk tarafından seçilen köy ve belediye şurası yer alıyor ve aşağıda her birinin ayrıntılarını ve görevlerini inceleyeceğiz.
A. Köy Şurası:
Köy şurası, halk tarafından yönetilen köy yönetiminin önemli bir koludur. Köy İslam Şurası'nın görevleri, muhtarı seçmek, eksikliklerin giderilmesine yönelik tekliflerde bulunmak ve bu gibi tamamen köyün menfaati ve halkın iradesi için olması gereken hususlardır. Bu şuranın üye sayısı ve görevleri kanunda belirlenen her köyün nüfusuna göre belirlenir.
Nüfusu 1.500 kişiye kadar olan köylerde İslami Şura'nın üye sayısı üç, nüfusu 1.500'den fazla olan köylerde ve bir ilçede ise beş kişi olacak.
Seçim Kanununun 68. maddesine göre köydeki İslami şuranın görevleri şunlardır:
1 - İslami Şura'nın kararlarının uygulanmasının izlenmesi
2 - Eksiklerin incelenmesi ve giderilmesi
3 - İnsanların katılımını artırmak
4 - Hükümetin siyasetlerini belirlemek
5 - Yerel anlaşmazlıkları çözme çabası
6 - Dört yıl için görev yapacak köy yöneticisinin (muhtar) seçilmesi
B. Belediye Şurası
Belediye şurası, temsilcilerinin ülkenin şehirlerindeki halkın doğrudan oyu ile seçildiği bir yerdir. Ana görevi belediye başkanını seçmek, bütçeyi onaylamak ve belediyelerin performansını izlemek olan bir şura.
Seçim Kanununun 71. maddesine göre belediye şurasının görev ve yetkileri şunlardır:
1 - Belediye başkanının 4 yıllığına seçilmesi
2 - Eksiklik ve ihtiyaçların, sosyal ve kültürel yetersizliklerin araştırılıp tespit edilmesi, düzeltici plan ve önerilerin hazırlanması
3 - Belediye kararlarının doğru şekilde uygulanmasının denetimi
4 - İcra yetkilileri ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği
5 - İnsanların sosyal ve ekonomik hayata katılımına ilişkin planlamalar...
6 - Derneklerin ve sosyal, yardımlaşma ve rehberlik kurumlarının kurulmasını sağlamak
7 - Bütçenin onaylanması ve yıllık belediye bütçesinde değişiklik yapılması
8 - İşlemlerin onaylanması ve belediye tarafından takip edilmesi
9 - Önerilen belediye kredilerinin onaylanması
10 - Geçitler, caddeler, sokaklar, parklar vs mekanların adlandırılması
11 – Taksi parasının miktarını belirlemek
12 – Tiyatrolar ve sinemaları denetlemek, sağlık, mezarlık ve diğer halka açık yerlerin oluşturulması ve kanunda belirtilen diğer görevleri yerine getirmek.
İslami şura seçimlerinde üye sayısı şehrin nüfusuna göre belirleniyor. Örneğin Tahran'ın 21, Meşhed'in 15, İsfahan'ın 13, Kaşan ve Kazvin'in ise 9'er üyesi var.
A. Seçmenler ve adayların koşulları:
1. İran vatandaşlığı
2. 18 yaşı doldurmak
3. Seçime katıldığı bölgede en az bir yıl ikamet etmek
B. Seçim kanununa göre adayların aşağıdaki şartları taşıması gerekiyor:
1. İran vatandaşlığı
2. 25 yaşı doldurmak
3. Aday olduğu bölgede en az bir yıl ikamet etmek
4. İslam ve Velayet-i fakihe inanç ve pratikte bağlılık
5. Anayasaya sadakat
6. Okuma yazma bilmek
C. Dolaylı seçimli diğer şuralar
İran'daki yasaya göre sosyal, ekonomik, inşaat, sağlık, kültürel, eğitim ve diğer refah programlarının yerel ihtiyaçlara göre halkın işbirliği yoluyla hızlı bir şekilde ilerletilmesi için çeşitli şuralar sağlanmıştır. Dolayısıyla daha önce bahsettiğimiz köy ve şehir şuralarının yanı sıra bölge ve ilin işleri de Bölge Şurası ve İl Şurası adı altında bulunan şuralar aracılığıyla yönetilmektedir.
Bölge Şurası
Bölge İslami Şura'nın üye sayısı beştir. Elbette Bölge İslami Şura üyeleri aynı bölgede bulunan köylerin temsilcileri veya şura üyeleri arasından seçilmektedir ve köy şuralarının seçilmiş temsilcileri zaten seçimler yoluyla aynı mahallenin halkı tarafından seçilmiştir.
Kanuna göre mahalle şurasının görev ve yetkileri şunlardır:
1. Bölgenin sosyal, kültürel, eğitimsel, ekonomik ve sivil sorun ve eksikliklerinin, sağlık ve diğer refah konularının araştırılması ve farkındalığı.
2. Ülkenin yürütme makamlarıyla işbirliği.
3. Bölgede bulunan köy şurası arasında gerekli koordinasyonun sağlanması ve...
İller Yüksek Şurası
İller Yüksek Şursaı, İran İslam Cumhuriyeti'nin siyasi yapısındaki en büyük konsey organıdır. Bu şuranın üyeleri, her ilin il ve köy şuralarının temsilcileri arasından seçilen şura temsilcilerinden oluşur. Hükümet tarafından atanan valiler, kaymakamlar ve ülkenin diğer yetkilileri, şuraların yetkileri dahilinde kararlarına uymak zorundadır.