İran'da Gadir-i Hum Bayramı kültürü

İran, Gadir-i Hum Bayramı için yılın en görkemli dini kutlamalarından birine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.

Toplumsal ve kültürel hayatımızda önemli bir yeri olan Gadir-i Hum Bayramı dolayısıyla ülke genelinde çeşitli etkinlikler düzenlenecek.

Gadir-i Hum Bayramı ne zaman?

Gadir-i Hum Bayramı bu yıl 14 Haziran 2025 Cumartesi gününe denk geliyor.

Şii inancında yer alan Gadir-i Hum Bayramı, Şii Müslümanlar tarafından Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı’na ilâveten Hicrî takvime göre Zilhicce Ayı’nın On Sekizinci günü üçüncü bir bayram olarak kutlanmaktadır.

Gadir-i Hum Bayramı İran’da nasıl kutlanır?

Diğer dini bayramlar gibi Gadir-i Hum’un da kendine has gelenek ve görenekleri vardır. Bu özel günde dua etmek, oruç tutmak, güzel elbiseler giymek, süslenmek ve hoş kokular sürünmek, fakirlere ve müminlere yemek ikram etmek, müminlerle bayramlaşmak, dost ve akrabaları ziyaret etmek, müminler arasındaki küslükleri bitirmek ve küskünleri barıştırmak gibi güzel ameller yapılır.

Ülkemizde Gadir Bayramı, İran ve İslam kültürü ve gelenekleri ile harmanlaşmıştır. Bunlardan biri de bayram harçlığı verme geleneğidir. Bildiğimiz gibi çok eskiden beri Nevruz Bayramı’nda ailenin büyükleri küçüklerine bayram harçlığı verilir. İran'da Sadat (Seyyidler) Bayramı olarak da bilinen Gadir-i Ham Bayramı'nda Seyyidlerin başkalarına da bayram harçlığı vermesi örf ve adet sayılır. Bu harçlığın miktarı çok fazla değildir ve aslında bir nevi teberrük olarak kabul edilir.

İran'ın mümin ve ehlibeyt aşığı halkı Gadir-i Hum bayramında dini ve kutsal mekanlarda bir araya gelerek, çeşitli sosyal etkinliklerle bu bayramı coşku ile kutluyor.

Azerbaycan halkı arasında Sadat Bayramı olarak bilinen Gadir Bayramı'nda sabahın erken saatlerinden itibaren Seyyidlerin evi ziyaret edilir. Seyyidler ise gelen ziyaretçilere bayram harçlığı dağıtır. 

Seyyidler, Hz. Peygamber Muhammed'in (s.a.v) kızı Hz. Fatıma ve torunları İmam Hasan ile İmam Hüseyin'in soyundan gelenlere verilen bir unvandır.

Bazı Müslüman ülkeler Ramazan Bayramı gibi dini bayramları eğlenceli etkinlik şeklinde kutlarken İran da dünyadaki benzer örneklerden ilham alarak bir süredir İslami bayramları bu şekilde kutluyor. Son yıllarda bu tür etkinliklerin bir kısmı gerçekleştirildi ve hem halk hem de hükümet bu kutlamalara büyük ilgi gösterdi.

Bu yıl Gadir Bayramı, İran'ın farklı şehirlerinde üst üste dördüncü kez karnavallar şeklinde kutlanacak. Tahran, Meşhed ve Tebriz gibi birçok büyük şehirde ‘10 km’lik Gadir Bayramı Kutlamaları’ adı altında düzenlenecek.