İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan, Çin’in Tianjin kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütünün 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, bu örgütün her gün yeni bir krizle karşı karşıya olan dünyada, üyelerinin barış yanlısı ve barışseverliğinin sembolü olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, geçtiğimiz haziran ayında Siyonist rejim ve ABD’nin İran’a yönelik gayrimeşru askeri saldırısı ile Gazze’de mazlum halkın katliamının sürmesi ve farklı ülkelere yönelik yasa dışı yaptırımların kontrolsüz şekilde genişlemesini, çağdaş dünyanın küresel yönetişimde uygun bir modele ulaşmadaki başarısızlığının ve uluslararası barış ile güvenliği sağlamadaki yetersizliğinin açık örnekleri olduğunu ifade etti.
Şanghay İşbirliği Örgütünün, kuruluşundan bu yana güven, karşılıklı yarar, eşitlik, ortak danışma, kültürel çeşitliliğe saygı ve ortak kalkınma ilkelerine vurgu yaparak, en önemli hedefini kolektif güvenliği sağlamak ve çeşitli alanlarda işbirliğini genişletmek olarak belirlediğini belirten Pezeşkiyan, bu ilkelere bağlı kalarak, İran’ın bu bağlamda uygun rol üstlenmeye tam anlamıyla hazır olduğunu vurguladı.
Pezeşkiyan, “İran İslam Cumhuriyeti, uluslararası sistemin çok kutuplulaşmasının önemli unsurlarından biri olarak Şanghay İşbirliği Örgütü’nün, daha barışçıl bir dünya ve ekonomik işbirliğinin genişlemesine daha elverişli bir dünya için iki paralel yolda somut, açık ve şeffaf adımlar atması gerektiğine inanmaktadır” dedi.
Pezeşkiyan bu çerçevede, İran’ın iki önemli gerekliliğin yani “barış inşası” ve “tek taraflı yaptırımların etkisini azaltmak için mali işbirliğinin güçlendirilmesi” konularında daha örgütlü bir şekilde hareket edilmesi yönündeki somut önerisine vurgu yaptı.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan konuya ilişkin olarak şunları söyledi:
“Barış inşası alanında, üye ülkelerin dışişleri bakanlarından oluşan bir komitenin kurulması ve bölgesel barış ve güvenliği tehdit eden çeşitli krizler hakkında görüş alışverişinde bulunarak, kriz yönetimi için somut öneriler geliştirmesi ve bunun takibini yapacak bir mekanizma sunması gerekmektedir. Bu komite, potansiyel veya fiili krizlerde, herhangi bir üyenin talebi üzerine derhal toplanabilmeli ve örgütün düşünsel ve operasyonel kolu olarak uygun bir rol üstlenmelidir. Özellikle de üye ülkelerden birinin egemenliği ihlal edildiğinde, bu mekanizma derhal tepki vermeli ve farklı yollarla, egemenliği ihlal edilen üyeyi desteklemek için çaba göstermelidir”
Pezeşkiyan konuşmasının devamında, “Mali işbirliğinin güçlendirilmesi ve üyelerin ekonomik ilişkilerinde yasa dışı yaptırımların etkilerinin azaltılması alanında ise İran İslam Cumhuriyeti, “Şanghay İşbirliği Örgütü Özel Hesaplar ve Takas Mekanizması” girişimini somut bir mali işbirliği aracı olarak önermektedir. Bu girişim “Üye ülkeler arasında milli para birimleriyle takasın yaygınlaştırılması ve dolar bağımlılığının azaltılması”, “Ortak dijital altyapıların kurulması ve merkez bankalarının dijital para birimlerinin güvenli ve hızlı ödemelerde kullanılması” ve “Yaptırım baskısı altında olan veya likidite krizine giren ülkeleri desteklemek için çok taraflı bir döviz takas fonunun oluşturulması” daih olmak üzere üç temel eksene dayanmaktadır” ifadelerinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, “Bu girişimin hayata geçirilmesinin, sadece üyelerin ekonomik dayanıklılığını artırmakla kalmayacağına, aynı zamanda Şanghay İşbirliği Örgütü’nü dış baskılara karşı dirençli, adil ve çok kutuplu bir mali düzen oluşturma konusunda başarılı bir model haline getireceğine inanıyoruz” diye konuştu.
Pezeşkiyan konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bunun yanı sıra, İran İslam Cumhuriyeti, güvenlik tehditleri ve meydan okumalarla mücadele için uzmanlaşmış merkezler kurulması, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele merkezi oluşturulması, kriz anlarında hızlı tepki mekanizmalarının geliştirilmesi, stratejik araştırma merkezlerinin kurulması ve örgütün resmi dillerinin genişletilmesi gibi girişimleri memnuniyetle karşılamakta ve bu adımları kolektif işbirliğinin güçlendirilmesi ve milletler arasında kalıcı bağların oluşturulması yolunda etkili görmektedir.”
Pezeşkiyan, İran’ın eşsiz jeopolitik ve transit konumuna dayanarak, bölgesel işbirliğinin genişletilmesi ve ilgilenen ülkelere erişim sağlanması için gerekli zemini sunmaya hazır olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı, “Yapılan çalışmalar sonucunda, Çabahar Limanı yakında İran’ın ulusal demiryolu ağına bağlanacak ve Çin, Orta Asya ülkeleri ve Afganistan’ın Hint Okyanusu’na bağlanmasında önemli bir dönüşüm yaratacaktır. Yatırımcılar bu limanın geliştirilmesi ve lojistik merkezlerin kurulması için çeşitli imkân ve indirimlerden faydalanabilirler” dedi.
Pezeşkiyan konuşmasının devamına, “İran İslam Cumhuriyeti, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün 10 yıllık kalkınma stratejisinin uygulanmasını, altyapı, teknoloji geliştirme, enerji, dijital ekonomi, iklim değişikliği ve çevre, kültür ve bilim alanlarında işbirliği ve yatırımların genişletilmesi için tarihi bir fırsat olarak görmekte ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde aktif bir rol üstlenmeye hazırdır” ifadesini ekledi.
Pezeşkiyan ayrıca, İran’ın, Cumhurbaşkanı Şi Cinping’in “Küresel Yönetişim Girişimi” çerçevesinde dile getirdiği küresel yönetişimde reform yapılması gerektiği yönündeki yapıcı görüşlerine destek verdiğini belirterek, “İran İslam Cumhuriyeti, bu tür görüşlerin daha adil bir dünyaya ulaşma yolunda önemli bir adım olduğuna inanmaktadır” diye kaydetti.
yorumunuz