İran Hükümet Sözcüsü Fatma Muhacirani, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barış anlaşmasına değinerek, İran’ın bu süreçte herhangi bir yabancı aktörün varlığına ilişkin kaygılarını dile getirdiğini ve bölge dışı aktörlerin müdahalesinin olumsuz sonuçlar doğurabileceğini söyledi.
Muhacirani, İran gazetesinde yayımlanan yazısında, İran'ın komşu ve bölgesel olarak etkili bir aktör olarak, çatışmaların durdurulması, gerilimin azaltılması ve kalıcı istikrarın sağlanmasına yol açacak her süreci desteklediğini belirtti; ancak bu desteğin koşullu olduğunu ve bölge ülkeleri arasında kabul edilen ilkelere dayandığını vurguladı.
Muhacirani şu ifadeleri kullandı:
"İran, üç temel ilkeyi değiştirilemez olarak görüyor: ülkelerin toprak bütünlüğü üzerinde tam egemenliğinin korunması; bölgedeki tüm ülkelerin toprak bütünlüğünün savunulması; ve uluslararası sınırların değiştirilmesine karşı kesin tavır. İki ülke arasındaki son ortak bildiride bu ilkelere dikkat edildi ve saygı gösterildi.
“Koridor” gündemden çıkarıldı
Anlaşmadaki önemli değişikliklerden biri, “koridor” konusuna yaklaşımın değişmesi oldu. Geçmişte “Zengezur Koridoru” adıyla bazı projeler gündeme gelmişti; bazı yorumlara göre bu, Ermenistan’ın egemenliğinin dışından geçen ve toprak bütünlüğü ilkesine aykırı bir ulaşım yolu anlamına geliyordu. Bu endişe yalnızca Ermenistan için değil, İran için de ciddi bir kaygıydı; çünkü bölgedeki zorunlu jeopolitik değişiklik istikrarı tehlikeye atabilirdi. Ancak tarafların açıklamasına göre, “koridor” gündemden çıkarıldı ve yerine Ermenistan Cumhuriyeti egemenliği altında bir kara yolu transit güzergahı getirildi. Bu değişiklik, hem ulusal egemenlik ilkesini koruyor hem de ekonomik ve ulaşım açısından herkesin faydalanabileceği makul bir çözüm sunuyor.
Yabancı güçlerin varlığı olumsuz sonuçlar doğurur
Buna rağmen İran, sürece herhangi bir yabancı aktörün dahil olmasına ilişkin kaygılarını açıkça dile getirdi. Bölge dışı güçlerin Kafkasya’daki denklemlere girmesi, barış ve istikrar için uzun vadeli olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu kaygı, tarihsel tecrübelerden kaynaklanıyor; bölge dışı güçlerin müdahalesi krizleri daha karmaşık hâle getiriyor ve barış sürecini uzatıyordu. Bu tutum, iki komşu ülkeyle yapılan görüşmelerde açık bir şekilde hatırlatıldı. İran, Kafkasya’da kalıcı çözümün, dış baskı veya dayatma ile değil, bölge ülkelerinin işbirliği ve diyaloğundan doğması gerektiğine inanıyor. Dünyanın diğer bölgelerindeki tecrübeler de gösteriyor ki, komşu ülkelerin hassasiyetleri ve çıkarları dikkate alınmadan veya dış baskıyla dayatılan anlaşmalar ya uygulanamıyor ya da ilk siyasi krizle çöküyor. Bu nedenle İran, bölgesel diyalog ve Güney Kafkasya ülkelerinin kapsamlı işbirliğine önem veriyor ve bunu gerçek barışın garantisi olarak görüyor.
Bu anlaşmaya yaklaşım koşullu ve ilkelere dayalı
İran, bu anlaşmayı desteklerken, yaklaşımını koşullu ve ulusal ile bölgesel ilkelere dayalı olarak belirliyor. Eğer bu süreç gerilimi azaltır, uluslararası sınırları korur, ülkelerin egemenliğine saygı gösterir ve ekonomik işbirliğini geliştirirse, İran sorumlu bir komşu olarak uygulamanın kolaylaştırılmasında rol oynamaya hazırdır. Aksi durumda, eğer süreç bu ilkeler ihlal edilir veya yabancı etkiler güçlenirse, İran kendi çıkarlarını ve bölgesel istikrarı korumak için kararlı bir duruş sergileyecektir.
İran, sorumlu bir komşu ve güvenilir bir ortak olarak, bölgesel işbirliği çerçevesinde gerçek, kalıcı ve halkların iradesine dayalı bir barışın oluşmasına katkı sağlamaya hazırdır. Hedef açık: güvenli, istikrarlı ve yabancı müdahalesinden uzak bir Kafkasya. Bu yolu, İran’ın yıllardır dış politikasına yön veren ilkeler ışığında ve geleceğe bakarak takip edeceğiz."
yorumunuz