İran'da Öğretmenler Günü, her yıl 2 Mayıs’a denk gelen 12 Ordibeheşt tarihinde kutlanır. Bu gün, İslam Devrimi’nin önemli düşünürlerinden ve ideologlarından Murtaza Mutahhari’nin şehit edildiği güne denk gelir.
Murtaza Mutahhari'nin hayatı
Şehit Murtaza Mutahhari, İran'ın önde gelen İslami düşünürlerinden, âlimlerinden ve dinî-siyasi önderlerinden biriydi. 3 Şubat 1920 yılında Razevi Horasan eyaletinin Feriman kentinde dindar bir ailede dünyaya geldi ve genç yaşlardan itibaren dinî ilimlerle meşgul oldu.
Önce Meşhed’deki medresede eğitim aldı, daha sonra ilmini ilerletmek için Kum şehrindeki ünlü medreseye gitti.
Önemli hocaları arasında Ayetullah Burucerdi ve İmam Humeyni yer almaktadır.
Murtaza Mutahhari'nin şehadeti
Murtaza Mutahhari, 2 Mayıs 1979 (12 Ordibeheşt 1358) tarihinde Tahran’da Furkan Grubu tarafından suikaste uğrayarak şehit edildi. İran'da Öğretmenler Günü'nün onun şehadet günü olarak belirlenmesi, öğretmenlik mesleğine ve ilme verilen değerin bir göstergesidir.
Murtaza Mutahhari’nin görüşleri
Mutahhari; filozof, fakih, yazar, üniversite hocası ve Ayetullah Humeyni (r.a) ile Allame Tabatabai gibi büyük âlimlerin öğrencisiydi. İslam Devrimi’nin düşünsel temellerinin şekillenmesinde büyük rol oynamıştır. Bazı önemli görüş ve düşünceleri şunlardır:
Mutahhari, dinin akılla uyumlu olduğunu savunur ve İslam’ın rasyonel ve canlı bir yüzünü ortaya koymaya çalışırdı.
Eğitim ve öğretimi en kutsal görevlerden biri olarak görür, öğretmenleri toplumun şekillendiricisi olarak tanımlardı.
Adaleti, İslam toplumunun temel direği olarak kabul eder; kapitalist ve Marksist sistemleri eleştirirdi.
İslam'da Kadının Hakları gibi eserlerinde, İslam’ın kadın konusundaki bakışını akılcı ve mantıklı bir şekilde savundu.
Hem dindeki taassuba hem de fikirsel sapmalara karşı mücadele eder, İslam’ın saf ve gerçek öğretisine dönüşü savunurdu.
Murtaza Mutahhari’nin eserleri:
Eserleri arasında Hüseynî Kıyamı, Adl-i İlahi (İlahi Adalet), Ensân-e Kâmil (Kamil İnsan) ve Dâramadi bar Jahân-bini-ye Islami (İslami Dünya Görüşüne Giriş) gibi kitaplar, hâlâ İran’da en çok okunan dini kaynaklar arasında yer almaktadır.
1. Adl-i İlahi (İlahi Adalet)
Bu eser, adalet kavramını İslam teolojisi açısından ele alır. Mutahhari, özellikle “neden bazı insanlar acı çeker?”, “kader ve özgür irade nedir?” gibi zor sorulara İslamî bir bakışla cevap verir. Bu kitap, İran’da akidevi (inanç) derslerde hâlâ temel kaynak olarak okutulur.
2. Ensân-e Kâmil (Kamil İnsan)
Bu kitapta Mutahhari, ahlaki ve ruhsal olgunluk kavramını işler. “Kamil insan” yani olgunlaşmış bireyin özellikleri nedir? İslam’a göre insanın yeryüzündeki amacı nedir? gibi sorulara yanıt arar. Bu eser, hem felsefi hem de tasavvufi öğeleri birleştirir.
3. Nizam-e Hoghough-e Zan dar Islam (İslam'da Kadının Hakları)
Modern dönemde sıkça tartışılan "İslam kadına değer verir mi?" sorusuna karşı Mutahhari’nin verdiği en sistematik yanıtlardan biridir. Kadın-erkek eşitliği, evlilik, boşanma, örtünme gibi konuları İslamî mantıkla ve karşılaştırmalı olarak ele alır. Eleştirilen yanlış anlayışları da düzeltmeye çalışır.
4. Hamâse-ye Hüseyni (Hüseynî Kıyam)
Bu eser, Kerbela olayı ve İmam Hüseyin’in kıyamının felsefesini işler. Mutahhari, bu olayın sadece tarihi bir trajedi değil, aynı zamanda aktif ve bilinçli bir direniş hareketi olduğunu vurgular. Bu kitap özellikle Aşura günlerinde çok okunur.
5. Dâramadi bar Jahân-bini-ye Islami (İslami Dünya Görüşüne Giriş)
Burada Mutahhari, evren, insan ve hayat gibi temel kavramlara İslam’ın nasıl baktığını anlatır. İslamî düşünceye yeni girenler için sade ve sistematik bir başlangıç noktasıdır.
6. Tâalim va Tarbiat dar Islam (İslam’da Eğitim ve Terbiye)
Mutahhari, öğretmenlik mesleğini kutsal bir görev olarak görür ve bu kitapta eğitimin ahlaki, ruhsal ve toplumsal boyutlarını anlatır. Eğitimin sadece bilgi aktarmak değil, karakter inşa etmek olduğunu savunur.
yorumunuz