Meşhed, Tebriz, İsfahan, Şiraz ve Yezd İran'ın en çok yerli ve yabancı turist ağırlayan kentleri olarak bilinmektedir.
Bu yazımızda bu kentlerin turistlik yerlerini tanıtmaya çalışacağız.
Meşhed:
Rezevi Horasan eyaletinde bulunan ve ülkenin en kalabalık nüfusa sahip ikinci kenti Meşhed Hz. İmam Rıza'nın (a.s) türbesi nedeniyle ülkenin kutsal kenti olarak bilinmektedir.
Meşhed kenti dünyanın en büyük camisi olarak bilinen İmam Rıza'nın türbesinin etrafına kurulduğu için kentteki tüm yollar bu türbeye çıkar. Türbenin 320 m etrafında yasa gereği hiç bina yoktur.
Meşhed kenti her sene 20 milyona yakın yerli ve yabancı turist ağırlamaktadır.
Tebriz
İran’ın kuzeybatısındaki en büyük şehir Tebriz, beş bin yıllık geçmişiyle etkileyici bir tarihi doku barındırıyor.
Nüfusunun çoğunluğunu Azerbaycan Türklerinin oluşturduğu şehir, tarih boyunca onlarca uygarlığın evi olmuş. Mevlana’nın büyük dostu Şems-i Tebrizi’nin de memleketi olan şehirde, ülkenin sinema, tiyatro, polis teşkilatı, kadın derneği gibi oluşumlarının da ilkleri gerçekleşmiş.İşte Tebriz'de gezilecek yerler:
Azerbaycan Müzesi
1958 yılında kurulan müzede İran Azerbaycan’ından çıkarılan arkeolojik eserler sergileniyor. Geniş bir kütüphanesi de bulunan müze, Tahran’daki Ulusal Müze’den sonra en değerli koleksiyona sahip. Üç bölümden oluşan Azerbaycan Müzesi’ni her gün 8.00-19.30 arası ziyaret edebilirsiniz.
El Gölü (Şah Gölü)
Tebriz gezilerinde El-Gölü mutlaka görülmeli. Geleneksel Azerbaycan mimarisinin izleri görülen park alanı, devrimden önce Şah Gölü olarak anılıyormuş. Şehirdeki az sayıda yeşil alandan biri olan El Gölü yürüyüş yapıp stres atabileceğiniz, samimi bir alan.
Gök Mescid
Tebriz’de bulunan Karakoyunlular dönemi eseri "Gök Mescid", kendine has mavi çinileriyle ülkedeki en önemli tarihi yapılar arasında yer alıyor.
Açık kaynaklarda da tamamen tuğladan inşa edilen tarihi yapının, dışının zengin çini mozaik ve renkli sırlanmış tuğlalarla kaplı olduğu, adını da buradan aldığı aktarılıyor.
Dışarıdan eski ihtişamından eser kalmamış gibi görünse de kubbe tarzı ve ince işçilikten kalan izler caminin zamanında ne kadar güzel olduğunu bir şekilde gösteriyor.
Caminin yüksekliği ile dikkati çeken ana giriş kapısının etrafındaki mavi, sarı, siyah ve beyaz renkli çini işçiliği ile spiral tarzda yapılan köşe süslemelerinin yanı sıra cepheye işlenen Kur'an ayetleri bu güzelliğin kanıtı olarak duruyor.
Cihan Şah Mescidi" veya "Muzafferiye" isimleriyle de bilinen Gök Mescid adını mavi çinilerden almış.
İsfahan
Dünyanın en köklü uygarlıklarından biri olan İran, birçok tarihi saray ve cami gibi yapıların yanısıra doğal alanları ile meşhurdur. Bunlardan biri de İsfahan eyaletidir.
İran’nın ortasında, Tahran’nın güneyinde Şiraz’ın kuzeyinde yer alan İsfahan, gezginler arasında İran’nın en popüler şehri. İsfahan'a geldiğinzde mutlaka gezmeniz gereken yerler şu şekilde:
Si-o-se pol (33) Köprüsü
33 Ayaklı Köprü olarak da bilinen Siesepol Köprüsü, Zayenderud Nehri üzerinde yer alan en önemli köprülerden. 1602’de inşa edilmiş. I. Abbas’ın komutanı Allahverdi Han tarafından yaptırılmış. Köprü Si o Se Çeşme, Çehar Bağ, Celfa ve Zayende Rûd isimleriyle de biliniyor.
Nakş-ı Cihan Meydanı
İran’da kullanılan adıyla İmam Meydanı, Safevi Hanedanlığı’nın başkenti İsfahan’nın gerçek anlamda merkezi. Meydanın İnşasına 1598 yılında başlanmış ve 1629 yılında tamamlanmış. Meydanın güney kanadında, tabanından tavanına çinilerle süslenmiş olan İmam Cami (Şah Camisi); doğu kanadında görkemli işlemelere sahip Şeyh Lütfullah Camii ve batı kanadında ise etkileyici bir iç tasarıma sahip müzik odası ile ünlü Ali Kapu Sarayı olmak üzere 3 önemli yapı bulunuyor. Kuzey taraftaki Keisaria kapısı da İsfahan Kapalı çarşısına açılıyor. İran’da görülmesi gereken yerlerden birisi mutlaka burasıdır.
İmam Cami (Mescid-i Şah)
Çift minareli Mescid-i Şah, 1629 yılında inşa edilmiş. Hiç tartışmasız Safevi dönemi mimarisinin en ihtişamlı örneği ve İran camilerinin en güzellerinden biridir. Safevi hükümdarı I. Abbas’ın isteği üzerine yapılan mescit Bahaüddin Amili, Ustad Shoja Isfahani, Ustad Ali Akbar Isfahani ve Ustad Fereydun Naini gibi dönemin ünlü mimarları tarafından tasarlanmıştır.
Büyük Çarşı
11. Yüzyıla kadar tarihi giden İsfahan Büyük Çarşısı, en eski ve en büyük Ortadoğu çarşıları arasında yer alır. kentin en önemli kapalı çarşılarından birdir. İran’a özgü halılar, yöresel el sanatları, bakır ve oyma sanatlarına dair pek çok ürünü bulabileceğiniz büyük çarşı, rengarenk baharat tezgâhları ve iç akustiği ile eşsiz İran kültürünü yansıtıyor.
Çehel Sütun Sarayı (40 Sütün Sarayı)
İsfahan’ın en meşhur saraylarından biridir. Şah Abbas döneminde inşasına başlanmış ve II. Şah Abbas tarafından 1647 yılında tamamlanmış olan saray adını verdiği Çehel Sütun bahçesinde yer almaktadır. Ağaçlar ile çevrili olan sarayı bir büyük havuz tamamlamaktadır. Saray, 20 sütunlu bir yapıdır. Havuza yansıyan 20 sütun, kırk sütun görünümü vermesi nedeniyle Çehel yani Farsça'da Kırk Sütun Sarayı olarak adlandırılmıştır. Muhteşem dekora sahip tavan işlemeleri, duvarlarını süsleyen zengin simge ve içerdiği olağanüstü eserleri ile görülmeye değer estetik bir yapıdır.
Yezd
Yezd kenti, İran’ın orta kesimlerinde Deşt-i Kevir çölüne komşu ve bir bölümü kumlarla kaplı ova üzerinde bulunmaktadır. Kentte önemli tarihi kalıntıların bulunduğu bölüm 2017’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklenmiştir.
Şehir, aynı boyutlardaki toprak binaların oluşturduğu labirente benzer yapısıyla farklı bir atmosfere sahiptir. Yezd eyaletinde mimari yapılar, çöl kumuyla uyumlu bir tonda inşa edilmiştir.
Emir Çakmak Meydanı
Yezd kentinde yer alan ve Timuriler devrine kadar uzanan "Emir Çakmak Meydanı" cami, medrise ve pazardan oluşan bir külliyedir.
Emir Çakmak Meydanı ve Emir Çakmak Camii ile 12. yüzyıldan kalma 48 metre yüksekliğindeki iki minaresiyle İran’ın en yüksek minarelerine sahip Cuma Camii, Yezd’in İslami vurgusunu olusturan en önemli yapılardır.
Tarihi yapılar sebebiyle milli listelerde yer almayı da başaran Emir Çakmak Meydanı Yez kentinin tarihi sembolü olarak bilinmektedir.
Bazarın hemen yanındaki, ön yüzündeki bir çok küçük kubbe ve kemerleriyle heybetli bir yapı olmasıyla birlikte giriş kapısının tavanındaki hat yazıları da çok estetiktir.
Binayı yaptıran kişi ise vali Emir Celaleddin Çakmak’ın eşi Bibi Fatima Hatun’dur. Binadaki mihrap bölümü mermerden yapılmış, ve etrafına dekoratif çinilerle Kur’an-ı Kerimden ayetler işlenmiştir.
Şiraz
İran’ın anavatanı olan Fars bölgesinin yönetim merkezi Şiraz, ülkenin en önemli sanayi ve ticaret kenti olmasının yanında aynı zamanda kültür başkenti sayılıyor.
“Şairler Şehri” olarak anılan bölge, çevre şehirlerden oldukça göç almış ve bu da kültürel çeşitliği beraberinde getirmiş. Ortasından geçen Zend Bulvarı’nın iki yakaya ayırdığı şehirde, bu bulvar boyunca tarihi eserler, oteller, alıveriş noktaları ve restoranlar bulabilirsiniz. İşte ünlü şair Hafız'ın diyarında gezmeniz gereken yerler:
Narenjestan Sarayı
Mirza İbrahim Khan tarafından 1879-1886 yılları arasında yaptırılan, İran geleneksel ve tarihi ev özelliklerine sahip bir saray. Alçak tavanlarının buluştuğu duvarlarındaki tabloların Viktorya dönemi eserlerini anımsattığı saray, zamanında önde gelen aileleri misafir etmiş. Günümüzde müze olarak kullanılıyor ve her gün saat 8.00-20.30 arası ziyaret edebiliyorsunuz.
Hafızıye
Sadece İran edebiyatının değil İslam dünyasında önemli bir ismi olan Hafız-ı Şirazi için yapılan anıt özenle dekore edilmiş bir mimariye sahip. Hafıziye, Hafız için ölümünden yaklaşık 20 yıl sonra inşa edilmiştir. Yapının tasarımını Fransız bir tarihçi ve mimar olan André Godard yapmıştır.
Her yıl dünyanın her yerinden birçok turiste ev sahipliği yapan Hafıziye, Şiraz’ın en önemli turistik mekanlarından biridir. Anıtın içinde su mermerinden yapılan mezar taşının üzerinde Hafız’a ait bir şiir kazınmıştır.
Hafıziye anıtında ziyaretçiler bir yandan Hafız'ın şiirleri ile bestelenmiş eserleri dinlerken, diğer yandan güllerle bezenmiş bahçesinde geziniyor. Anıtta zarif işlemeli turkuaz çinilerle bezenmiş sarığı andıran bir kubbe ve onu taşıyan 8 adet mermer sütun göze çarpıyor. Anıtın yanı başında bir lahit üzerine Hafız'ın eşsiz beyitlerinden iki örnek nakşedilmiş.
Hafıziye veya Hafız’ın Anıtı İran edebiyatı, sanatı ve mimarisi için büyük değer taşır ve 1975 yılında Kültür ve Sanat Bakanlığı tarafından İran'ın ulusal varlıkları listesinde yer almıştır.
Sadi Türbesi
Şiirlerinde genelde ahlaki temalar işleyen şair, İran’ın en önemli fikir adamlarından sayılıyor. Aynı zamanda gezgin yönü de bulunan Sadi Şirazi, o kadar önemli ki 21 Nisan’ı Sadi Günü olarak adlandırmışlar. İran’ın Mevlana’sı kabul edilen şairin türbesi, ilgi çekici noktaların başında geliyor. Türbe mimarisi, Hafız Türbesi kadar görkemli olmasa da insanlar sık sık ziyaret ediyor ve mahzende bulunan havuz bozuk para atıp dilek diliyorlar.
Persepolis
MÖ 518 yılında kurulan, 100 yılda inşa edilen Persepolis UNESCO’nun Dünya Mirası gösterdiği tarihi yerlerden biri. Şehrin girişinde “Tüm Hakların Şehri” yazısı sizi karşılıyor. Adının karşılığını Pers Şehri olarak çevirebileceğimiz tarihi kent, maalesef Türkiye’deki benzeri antik kentler kadar şanslı değil. Büyük İskender’in yağmalamaları sonucunda çoğu izleri silinmiş ancak yine de şehir silueti ayakta ve canlı duruyor.
yorumunuz