Erakçi: Avrupa, diplomasinin başarısı için zaman ve alan yaratmalı

İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Erakçi, Avrupa’nın diplomasinin başarıya ulaşabilmesi için gerekli zaman ve alanı sağlaması gerektiğini vurguladı.

Erakçi, “Avrupa, diplomasinin başarısı için zaman ve alan yaratmalı. Üç Avrupa ülkesindeki mevkidaşlarıma da uyardım; onların oynadığı oyun istedikleri sonucu vermeyecek” dedi.

Avrupa’nın Rolü ve Eleştiriler

The Guardian gazetesinde yayımlanan makalesinde Erakçi, Avrupa’nın iki yılı aşkın süredir İran’ın barışçıl nükleer programı etrafında yapay krizlerin merkezinde olduğunu belirtti. Bakan, Avrupa’nın geçmişte ABD’yi dizginlemeye çalışan bir orta yol gücü olduğunu, ancak bugün Washington’un aşırı taleplerini kolaylaştıran bir aktöre dönüştüğünü ifade etti.

Tetik Mekanizması ve Yasal Dayanak

Geçen hafta İngiltere, Fransa ve Almanya’nın BM yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyma sürecini başlattığını hatırlatan Erakçi, bu mekanizmanın 2015 nükleer anlaşmasına taraf olan İran, üç Avrupa ülkesi, ABD, Çin ve Rusya tarafından tasarlandığını ve üç ülkenin hareketinin yasal bir dayanağı olmadığını söyledi.

Avrupa’nın Seçici Uygulamaları ve Eleştiriler

Bakan, Avrupa’nın uluslararası yükümlülükleri seçici şekilde uygulamasının adımlarını geçersiz kıldığını, ABD’nin tek taraflı anlaşmadan çıkmasını unutturmaya çalıştığını ve Haziran ayında İran’a yapılan saldırıları göz ardı ettiğini kaydetti

JCPOA: Program Eylem, Antlaşma Değil

Erakçi, “Bilerek ‘katılımın durdurulması’ ifadesini kullanıyorum, çünkü JCPOA bir eylem planıdır, antlaşma değil ve bu nedenle çıkış maddesi yoktur” dedi.

Anlaşmanın çökertilmesine karşı Avrupa’nın üç ülkesinin endişe duyduğunu ve durumu telafi edeceklerini vaat ettiklerini belirten Erakçi, “Bu ülkeler açıkça, ‘Nükleer programa ilişkin yaptırımların kaldırılması ve İran ile ticari-ekonomik ilişkilerin normalleşmesi bu anlaşmanın temel unsurlarını oluşturur’ dediler” diye ekledi.

Avrupa Liderlerinin Sözleri ve Gerçekleşmeyen Vaatler

Fransa Maliye Bakanı Avrupa’nın “bağımlı” olmadığını belirtti, diğer liderler “stratejik bağımsızlık” vurgusu yaptı ve bunun İran ile ticaretin ve vaat edilen çıkarların gerçekleşmesini garanti edeceğini söylediler. Ancak Erakçi’ye göre bu vaatlerin hiçbiri yerine getirilmedi. Erakçi, “Eğer Avrupa yalnızca bir taahhüdünü yerine getirebildiğini kanıtlayabilirse, İran snapback hakkından feragat edecektir” diye kaydetti.

Geçmiş Diplomatik Süreçler

Erakçi, 2003 yılında Avrupa üçlüsünün ABD’yi dizginlemek amacıyla oluşturduğu girişimin başlangıçta olumlu olduğunu, ancak Avrupa’nın ne somut bir öneri sunabildiğini ne de Washington’a karşı durabildiğini aktardı. O dönemde İran’ın 200 santrifüjünü koruma talebinin ABD’nin aşırı talepleri nedeniyle engellendiğini vurguladı.

Brüksel ve ABD’nin Tutumu

Bakan, sekiz yıllık yaptırımlar ve santrifüj yarışı sonrasında Avrupa ve ABD’nin İran’ın zenginleştirme faaliyetlerini kısmen kabul ettiğini ve bunun JCPOA’nın imzalanmasına yol açtığını söyledi. Ancak ABD’nin 2018’de anlaşmadan çekilmesiyle tüm yaptırımlar tekrar yürürlüğe girdi.

Avrupa’nın Tutarsızlığı

Bakan Erakçi, Avrupa’nın verdiği sözleri yerine getirmediğini, İran’ın tek taraflı tüm kısıtlamaları kabul etmesini beklediğini belirtti. Erakçi, Avrupa’nın ABD saldırısını kınamayı reddettiğini ve şimdi İran’ın görüşmeleri reddettiğini iddia ederek BM yaptırımlarını talep ettiğini ifade etti.

İran Hâlâ Diyaloğa Hazır

Avrupa’nın bu tutumuna rağmen İran’ın hâlâ diyaloğa hazır olduğunu ve gerçek bir diplomatik çözüm için zaman ve alan sağlanması gerektiğini vurgulayan Erakçi, Avrupa’nın nükleer kapasiteyi sınırlandırmak isterken İran’ın temel haklarını görmezden gelmesinin mantıksız olduğunu söyledi.

Askeri Hazırlık ve Uyarı

Erakçi, İsrail’in Batı adına savaşmayı denese de İran’ın güçlü silahlı kuvvetlerinin Haziran ayında gösterdiği gibi İsrail’i geri çekilmeye zorlayacak kapasiteye sahip olduğunu vurguladı.