Mehr Haber Ajansı: "Zangzur Koridoru; İran’a Yönelik Jeopolitik Tehditler ve Çeşitli Aktörlerin Perspektifleri" başlıklı uluslararası konferans, 4 Ağustos Salı günü Mehr Haber Ajansı’nın konferans salonunda, Çağdaş Dünya Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Şuayb Bahman, Kıdemli Kafkasya Uzmanı Daryuş Sefaernejad, Üniversite Öğretim Üyesi Ehsan Movahediyan, Mehr Medya Grubu CEO’su Muhammad Mehdi Rahmeti ve Mehr Haber Ajansı Uluslararası ve Dış Haberler Genel Müdürü ve Uzman Sunucu Muhammed Rıza Muradi’nin katılımıyla gerçekleştirildi.
Konferansın başında Muhammed Rıza Muradi, Zangzur ile ilgili gelişmeleri şöyle özetledi: “Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki anlaşmazlıklar başladığından beri, “Nahçıvan” ile ilişkiler iki ülke arasındaki temel zorluklardan biri haline gelmiştir. Ayrıca, Azerbaycan'da Ermeni nüfuslu bir bölge olan ve Laçin Geçidi ile Ermenistan'a bağlı olan ve bu ilişkinin yıllarca devam ettiği “Dağlık Karabağ”, Azerbaycan'ın bu bölgeye hakim olmaya çalışması nedeniyle Azerbaycan ve Ermenistan arasında savaşlara neden olan bir konuydu. Gerçekleşen birkaç savaş sırasında Azerbaycan bu bölgenin kontrolünü ele geçirdi ve üçlü bir anlaşmaya dayanarak bu bölge halkı ile Ermenistan arasında güvenli iletişim sağlama sözü verdi. Ancak Karabağ'ın kuşatılması ve Ermenilere uygulanan baskılar sonucunda göç etmek zorunda kaldılar ve bu bölge ıssız hale geldi ve bir bakıma, 2020 üçlü anlaşmasının en önemli maddesi Azerbaycan tarafından ihlal edildi. Üçlü anlaşmanın 9. maddesine göre, Azerbaycan, Ermenistan'ın bu anlaşmaya dayanarak Azerbaycan'dan Nahçıvan'a bir koridor oluşturmayı taahhüt ettiğini iddia etti. Bu nedenle cumhuriyet, 2020'den bu yana çabalarını genişletti ve son bir ayda bu çabalar zirveye ulaşarak yoğunlaştı. "Zengezur Koridoru", İran İslam Cumhuriyeti, Ermenistan ve bu bölgede bulunan ve Güney Kafkasya ile bağlantılı diğer aktörler için bir güvenlik riski teşkil ediyor. İran için en önemli konu, Ermenistan ile kara bağlantısının kesilmesi ve hatta İran'ın Avrupa ülkelerine kara erişiminin etkilenmesidir. Bu önemli toplantıda yaşananların özeti aşağıdadır.
Medya; Bölgedeki Komşular Arasında Ortak Bir Geleceği Anlama ve Şekillendirmenin Öncü Gücü
Toplantının açılış konuşmacısı Dr. Muhammed Mehdi Rahmeti, toplantının başında şunları söyledi: Önemli bölgesel konularda medya diyaloğu gereklidir. Bölgesel düzeydeki ortak sorunlarımız ve analaşmazlıklarımız hakkında hepimiz uygun bir medya diyaloğu oluşturabilirsek, kesinlikle önemli bir ulusal ve uluslararası etki yaratacağız.
Çoğumuzun uzmanlık alanlarımızda bilgi, uzmanlık ve deneyimimiz var ve bunları başkalarıyla paylaşmak değerlidir; özellikle de bugün bizim için önemli olan koridorlar gibi. İhmal ettiğimiz konulardan biri, bilgilerimizi paylaşma, tartışma ve ortak bir çözüme ulaşmak için olası soruları yanıtlama konusunda birbirimize daha az fırsat vermemizdir.
Rahmeti şunları vurguladı: Bir bölgedeki komşuların geleceği, birbirleri olmadan şekillenemez. Medya, bir bölgedeki komşular arasında ortak bir geleceği anlama ve şekillendirmenin öncüsü olabilir. Medya diyaloğu, siyasi geleceği şekillendirebilir ve politika yapımına öncülük edebilir. Bölgede uzun bir geçmişe sahip, Zengezur Koridoru'nun önemli olduğu bir ülke olarak İran, tüm fikirleri paylaşma ve uygun sonuçlara ulaşma sorumluluğunu üstlenebilir.
Zangzur Koridoru; 34 Yıllık Amerikan Planı ve Güney Kafkasya'da Yeni Bir Rejimin Oluşumu
Panelin konuşmacılarından Dariyuş Sefernejad, şunları söyledi: "Zangzur Koridoru 34 yıllık bir Amerikan planıdır. Amerika Birleşik Devletleri bu planı 34 yıldır "Goebel Planı" adı altında geliştiriyor ve Zangzur, 34 yıl önceki aynı planın mevcut adı ve yeni versiyonudur. İran İslam Cumhuriyeti ve Rusya bu plana en başından beri direndi; bu nedenle plan bugüne kadar hayata geçirilemedi."
İranlı uzman şunları ekledi: "Zangzur Koridoru'nun ana desteği NATO'dur; onu ABD, Avrupa, Siyonist rejim, Türkiye ve Tekfirciler takip etmektedir. NATO'nun Güneydoğu Komutanlığı Türkiye'de konuşlu olduğundan Türkiye'nin Zangzur Koridoru'nda güçlü bir rolü vardır." Türkiye, NATO'nun Güneydoğu Komutanlığı'nın Türkiye'de bulunması ve NATO adına hareket etmesi nedeniyle Kafkasya, Orta Asya ve hatta Afganistan ve Balkanlar'da güçlü bir varlığa sahiptir.
Bu kıdemli Kafkas uzmanı, Zengezur'un en önemli sorununun son üç ayda yapılan iki toplantı olduğunu belirterek şunları söyledi: İlk toplantı Türkiye'de, ikinci toplantı ise 2020'de Karabağ barışı için arabulucu olarak Rusya'nın katılımı olmaksızın BAE'nin Abu Dabi kentinde gerçekleştirildi. Bu toplantılarda varılan anlaşmaların 8 ila 9 aylık bir zaman çizelgesi var. Amerikan, Avrupalı, İsrailli, Türk, Azerbaycanlı ve Ermeni şirketlerinin katılımıyla bir konsorsiyum oluşturulması kararlaştırıldı. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da, kırk küsur kilometre uzunluğunda ve beş ila altı kilometre genişliğindeki Zengezur koridoru üzerinde 100 yıllığına fiili egemenlik vermeyi kabul etti.
Sefernejad şunları ekledi: "Yol arıyorlarsa, yol 50 metreye 60 metre, sonunda 70 metre olacak. Demiryolu inşa ederlerse 100 metreye ihtiyaç olacak. Karada ve havada 6 kilometrelik bir genişlik düşünüldüğünde, planların ekonomik bir süreç ve değişimden çok daha fazlası, stratejik bir proje olduğu ortaya çıkıyor." Siyonist rejimin İran'a karşı 12 günlük savaşı sırasında, bu koridorun hava sahası, işgalci rejimin F-35 ve F-16 uçakları tarafından Tahran, Kerec ve kuzey bölgelerini bombalamak için kullanıldı.
İran coğrafyası "Zengzor Koridoru" ile boğulacak
Şuayb Bahman de toplantıda şöyle konuştu: "Zengezur koridorunun da bir parçası olduğu İran çevresinde büyük projeler şekilleniyor. Yıllardır doğu İran'da "Lazuli Koridoru" adı verilen bir koridorun tasarlanıp inşa edilmesi konuşuluyor. Pakistan ve Afganistan bu koridor aracılığıyla Türkmenistan'a bağlanacak. Hazar Denizi üzerinden Bakü'ye de bağlanabilecek. Afganistan ve Pakistan'ın Türkiye ve Avrupa'ya bağlanması için İran en ucuz ve en hızlı yol. Ancak İran'ı bu geçiş yollarından çıkarmak demiryolu, deniz ve karayolu taşımacılığını kombine olarak kullanmaya razılar."
Bahman, "Güney İran'da "IMAC" adı verilen başka bir koridor planlandı ve incelendi; bu koridor Hindistan'dan başlayıp Fars Körfezi'nin güney sınır ülkelerine ulaşıyor ve işgal altındaki topraklara, Akdeniz'e ve Avrupa'ya kadar uzanacak." diye ekledi. Uygulamada, Fars Körfezi bu koridorda belirli bir jeopolitik çevre olarak eleniyor. Batı İran'da da "kalkınma yolu" koridoru önerildi. İran ve Rusya'nın son yıllarda sürdürdüğü Kuzey-Güney koridoruna paralel olarak, Fars Körfezi ve Irak üzerinden Türkiye'ye bir rota çizilecek. Bu koridor aynı zamanda İran'ı transit rotalardan da çıkaracak.
Şuyb Bahman'a göre, kuzeybatıdaki Zangezur koridoru da esasen aynı özelliğe sahip: İran'ı transit rotalardan çıkarmak. Transit denklemi Zangezur ile ilgili kısımlardan biri olmakla birlikte, aynı zamanda birçok jeopolitik ve güvenlik sorununu da içeriyor. Bahsettiğim kuzey ve batı ile doğu ve batıdaki dört koridor, İran'ın boğucu ve görünmez bir coğrafya olarak kalmasına neden olacak ve tüm transit rotaları ve önemli uluslararası ticaret koridorları İran'ın etrafından geçerek İran'ı ortadan kaldıracak. İran haritada yer alsa da, önemli uluslararası ticaret ve transit yollarının hiçbirinde yer almıyor.
Çağdaş Dünya Araştırmaları Enstitüsü Başkanı şunları ekledi: Bir ülke uluslararası ekonomiden çıkarılırsa, çok sayıda zafiyetle karşı karşıya kalır; kolayca yaptırımlara ve saldırılara maruz kalabilir. Zangzur, İran etrafında şekillenen büyük bir bulmacanın parçasıdır ve bu büyük resim olmadan Zangzur Koridoru hakkında kesin ve doğru bir anlayışa sahip olamayız. Davud Koridoru, Siyonist rejimin İran'a karşı 12 günlük savaşı sırasında da öne çıktı. Bu koridor, direniş ekseninin kalbini hedef alıyor. Güney Suriye'deki Süveyda bölgesinden Fırat'ın doğusuna, Suriye'nin Kürt bölgelerine ve IKBY ve İran sınırına bağlanması bekleniyor. Bu koridor, İran-Türkiye sınırına ulaştığı gibi, Zangzur Koridoru ile İran sınırına kadar yoluna devam edecek ve şimdi bir kolu Zangzur'a bağlanıyor.
Son olarak, rejimin İran'a karşı hava saldırı rotalarına değinerek, şunları söyledi: Siyonistler, oluşturmak istedikleri rotadan geldiler; Davud Koridoru'ndan gelip İran'ın batı bölgelerini ve bazı merkezlerini hedef aldılar. Davud Koridoru üzerinden İran ve Türkiye sınırına kadar ilerlediler ve oradan Zengzur Koridoru'nun hava sahasına girdiler. Aynı rota üzerinden Hazar Denizi üzerinden Tahran'ı da hedef aldılar. Aslında bu tür planlarla İran'ı jeopolitik olarak boğmayı hedefliyorlar, bu yüzden Zengzur'un sadece ekonomik boyutuna odaklanmamalıyız.
"Zangzur" ekonomik getirisi olan bir koridor mu?
konferansın bir diğer konuşmacısı Ehsan Movahediyan ise şunları söyledi: "Bugün Kafkasya bölgesinin önemi öyle bir noktaya ulaştı ki, ABD odak noktasını Arap ülkelerinden Azerbaycan'a kaydırdı. Bakü, barış anlaşmasının Orta Asya da dahil olmak üzere dünyanın diğer bölgelerine ve oradan da Batı Asya'ya dayatılacağı bir çekim merkezi haline geldi. Bahsettiğim vakalar, bu bölgeyi ne kadar ihmal ettiğimizi gösteriyor. Yetkililer ve medya bu bölgeye dikkat etmeli." Movahediyan, "Azerbaycan, Zengezur Koridoru'nu ekonomik çıkarları olan bir koridor olarak sunmaya çalıştı, oysa bu koridor İran İslam Cumhuriyeti'nin güvenliğini ve toprak bütünlüğünü hedefliyor. Bir rota arıyorsanız, yıllardır Gürcistan'dan seyahat ediyor, gidip geliyorsunuz. Tamamen kayalık bir alanda İran sınırını geçme konusunda ısrarcı olmanızın sebebi nedir?" Bakü'den bölgesel bir işbirliği beklemiyorum, İsrail'e yönelik paralı bir işbirliği görüyorum.
yorumunuz