İran'da yaşayan Kazaklar (Gülistan Kazakları), İran’ın kuzeyinde, Hazar Denizi kıyısında bulunan bir Kazak topluluğudur. Bu topluluk, 20. yüzyılın başlarında Orta Asya’dan İran’a göç etmiş ve burada yerleşmiştir. Kazakları, dillerini, kültürel miraslarını ve geleneklerini büyük ölçüde koruyarak günümüze kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Tarihî arka plan
Kazakların Gülistan bölgesine yerleşimi, Rusya’daki siyasi çalkantılar ve Bolşevik Devrimi’nin etkileriyle yakından ilişkilidir. 1920’lerde Sovyetler Birliği’nin Orta Asya’daki Kazak bozkırlarını kontrol altına almasıyla, birçok Kazak, baskılardan kaçmak için farklı ülkelere göç etmek zorunda kaldı. Bu göç dalgası sırasında bazı Kazak grupları, Hazar Denizi’nin güneyine yönelerek İran’a ulaştı ve özellikle Gülistan bölgesine yerleşti.
Göç eden Kazaklar, İran yönetimi tarafından belirli bölgelere yerleştirildi ve özellikle Türkmen sahiline yakın yerlerde tarımla uğraşarak hayatlarını sürdürdüler. Zamanla bu topluluk, Gülistan’da kendi köylerini kurarak kültürel kimliklerini korumaya çalıştı.
Dil ve kültürel kimlik
İran'da yaşayan Kazaklar, Kazak Türkçesini konuşmaya devam etmekle birlikte, İran’ın resmi dili olan Farsçayı da öğrenmişlerdir.
Günümüzde, özellikle genç nesiller arasında Farsçanın yaygınlaştığı gözlemlense de, aile içi iletişimde Kazak Türkçesi hala önemini korumaktadır.
Kültürel olarak söz konusu Kazaklar, geleneksel kıyafetlerini, müziklerini ve danslarını yaşatmaktadır. Geleneksel Kazak kıyafetleri olan “şapan” (erkeklerin uzun cübbesi) ve “saukele” (kadınların özel başlığı) düğün ve özel günlerde giyilmeye devam etmektedir.
Ayrıca, “dombra” adı verilen geleneksel Kazak çalgısı bu topluluk içinde popülerliğini sürdürmektedir.
Ekonomi ve yaşam tarzı
Gülistan eyaletinin Kazakları, geçmişte tarım ve hayvancılıkla uğraşırken, günümüzde daha çeşitli iş alanlarına yönelmişlerdir. Özellikle ticaret, el sanatları ve turizm sektöründe de faaliyet göstermektedirler. Kazak mutfağı, süt ürünleri ve et yemekleri ağırlıklıdır.
“Beshbarmak” (beş parmak) ve “kumys” (kısrak sütü içeceği) gibi geleneksel yemekler hâlâ tüketilmektedir.
Günümüzde Gülistan eyaletinin Kazakları
Günümüzde İran'da yaşayan Kazaklar, İran’daki azınlık topluluklardan biri olarak varlıklarını sürdürmektedir. Eğitim ve sosyal hayata daha fazla entegre olmalarına rağmen, kültürel kimliklerini korumak için çeşitli girişimlerde bulunmaktadırlar. Son yıllarda, Kazak kültürünü tanıtmak amacıyla festivaller ve kültürel etkinlikler düzenlenmektedir.
yorumunuz