Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani'nin önemli bir diplomatik olay olarak Tahran'a gerçekleştirdiği ziyaret, Irak, Kürt ve Arap medyasına geniş şekilde yansıdı. Bu medyanın haber ve raporları, Irak'ın her üç etnik ve dini unsuru olan Şiiler, Kürtler ve Sünnilerle sürekli kapsamlı ilişkiler içinde olan ve her zaman işbirliğine ve ilişkileri geliştirmeye hazır olanın İran İslam Cumhuriyeti olduğu yönünde bilgi vermektedir.
Son aylarda İran İslam Cumhuriyeti’nin Irak Büyükelçisi ve Süleymaniye ile Erbil’deki iki konsolosu Bağdat ile IKBY arasında herhangi bir anlaşmazlık olmaması için geniş çaplı görüşmeler gerçekleştirirken Barzani'nin Tahran ziyareti Irak'ta huzur ve istikrarın sağlanması açısından büyük önem taşıyor.
Barzani, İran'daki yaşamından Tarhan'la siyasi etkileşime kadar
Mevut IKBY Başkanı, merhum İdris Barzani'nin oğlu ve Irak Kürdistan Demokrat Partisi lideri Mesud Barzani'nin yeğeni olan Neçirvan Barzani, birçok Kürt siyasetçi gibi uzun süre İran'da yaşamıştır. Farsça'ya hakim olmasının yanı sıra, İran İslam Cumhuriyeti'nin kültürü ve siyasi yaklaşımları hakkında da önemli bir bilgi birikimine sahiptir.
Neçirvan Barzani, son birkaç yıldır IKBY ile Bağdat merkezi hükümeti arasında sorunların ve görüş ayrılıklarının ortaya çıktığı dönemlerde İran İslam Cumhuriyeti'nin bölgede büyük bir konuma sahip olduğu için soruları çözmekte yardımcı olabileceğini vurgulamıştır.
Savaş sahasındaki işbirliğinden ekonomik ilişkilere kadar
Irak'ın eski cumhurbaşkanı ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin eski lideri merhum Celal Talabani, Yurtseverler Birliği'nin kurucularından merhum İbrahim Ahmed, Mesud Barzani, Noşirvan Mustafa Kosret Resul, Neçirvan Barzani ve Kürdistan Bölgesi'nin diğer lider ve yetkililerinin İran İslam Devrimi ile eski ve tarihi ilişkileri olmuştur ve Kutsal Savunma döneminde İran İslam Cumhuriyeti ile işbirliği yapmışlardır.
Bölge ve dünyadaki zor durumlarda Irak Kürtlerinin her zaman yanında yer alan tek ülkenin İran İslam Cumhuriyeti olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Yüzbinlerce Iraklı Kürt, yerinden edildikleri zaman ve zor koşullar döneminde İran'ın şehir ve köylerinde uygun koşullarda yaşadı.
Kalkınmanın anahtarı: İstikrar ve güvenlik
Saddam'ın Baas rejiminin yıkılması ve IKBY'nin kurulmasından sonra İran İslam Cumhuriyeti, siyasi işbirliği ve desteğin yanı sıra bilim, eğitim, sağlık, teknik-mühendislik hizmetler ve sosyal alanlarda da Irak Kürtlerinin yardımcısı ve destekçisi olmuştur.
Son on yılda Tahran ile Erbil arasındaki ikili ilişkilerde zaman zaman sorun ve kesintilere neden olan konulardan biri de İran ve IKBY sınırındaki İran karşıtı grupların faaliyetleridir. Neçirvan Barzani'nin Tahran ziyaretiyle birlikte IKBY'deki yerel yetkililerin ve komutanların İran'la etkileşim düzeyinin artması ve Kürdistan bölgesinde İran İslam Cumhuriyeti'nin ulusal güvenliğine karşı herhangi bir eylemi önlemek konusunda ciddi adımların atılması bekleniyor.
Irak'ın Kürdistan bölgesi, Bağdat ve Tahran ile iş birliği ve koordinasyon içerisinde ortak sınırı daha dikkatli bir denetime tabi tutarsa ve bu alanların istikrar ve güvenliği ciddi bir şekilde sağlanırsa ekonomik ilişkilerin gelişme ihtimali artacak ve bu durum bölge halkına fayda sağlayacaktır.
Bilimsel ve ekonomik işbirliğinin önemli alanları
IKBY, Irak'ın bir parçası olarak Türkiye sınırındaki Duhok ve Erbil ve İran sınırında Süleymaniye ve Halepçe olmak üzere halihazırda 4 vilayete sahiptir. Geçmiş yıllarda pek çok alanda temel ihtiyaçlarını İran'dan karşılayan bu bölge, gıda, hammadde, inşaat malzemeleri ve çeşitli sektörlerin diğer önemli ihtiyaçlarının önemli bir kısmını da küçük bir maliyetle İran'dan temin etmiştir.
İran'dan Irak'a mal taşınmasına yönelik kara yolları İran'ın iç kesimlerinde ve batı illerinde iyi durumda, ancak Irak topraklarında bulunan kısımda bazı sorunlar yaşanıyor. IKBY yetkilileri teknik ve transit sorunlarının çözümüne özel önem verirlerse İran menşeinden ticaret yapmak diğer ülkelere giden uzun rotaya göre çok daha kolay ve ucuz olacaktır.
IKBY bölgesinin komşu vilayetleri olan İlam, Kirmanşah, Kürdistan ve Batı Azerbaycan vilayetleri, Iraklı Kürt öğrencilerin eğitimi için kolay erişilebilir ve özel üniversite tesislerine sahiptir. Kültürel benzerlikler ve çoğu Iraklı Kürt'ün Fars diline aşinalığı ve ayrıca İran'da eğitim almanın düşük maliyeti göz önüne alındığında, İran ile IKBY arasında bilimsel işbirliği olanağı mevcuttur ve bu kapasiteden daha fazla yararlanılabilir.
Bir diğer önemli alan ise sağlık ve tıbbi hizmetler sektörüdür. Gerçek şu ki, IKBY'den tedavi için gelen hastaların İran'daki tedavi, konaklama ve seyahat masrafları, yüksek kalitede hizmetler verilmesine rağmen Fars Körfezi'ndeki Arap ülkelerindeki masrafların yarısı kadar bile değildir.
IKBY'li iş adamlarının İran'da yatırım yapma ihtimali, tarafların ilgisini çekebilecek ve sınırın her iki tarafındaki girişimciler ve sermaye sahipleri için karşılıklı fayda sağlayabilecek bir diğer önemli alandır.
Sınır pazarlarında sermaye sahiplerinin varlığı ve hatta ortak üretime yol açacak projelere önem verilmesi, IKBY'nin daha iyi ekonomik koşullar bulmasını ve ikili ilişkilerin daha yüksek bir seviyeye ulaşmasını mümkün kılabilir.
yorumunuz