Mehr Haber Ajansı: Bu yılki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) liderler zirvesi, 31 Ağustos – 1 Eylül 2025 tarihlerinde Çin’in Tianjin şehrinde düzenlendi. Zirve, üye sayısı bakımından ŞİÖ tarihindeki en kapsamlı toplantı olarak tanımlanıyor.
Bu zirvenin ardından Çin halkının Japon işgalcilerine karşı direniş savaşındaki ve İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferinin 80. yıldönümü dolayısıyla götkemli bir geçit töreni yapıldı.
Etkinlikler kapsamında, Tiananmen Meydanı’nda İran, Kuzey Kore, Rusya, Pakistan ve Azerbaycan gibi yabancı devlet liderlerinin de katılımı dikkat çekti.
Gazeteci-yazar İsmet Özçelik yapılan zirve ve geçit törenini Mehr Haber Ajansı için değerlendirdi:
1- 24 yıllık geçmişe sahip olan Şangay İşbirliği Örgütü’nün en kapsamlı zirvesine Çin ev sahipliği yaptı. Bu zirvenin bildirisinde İran’a yapılan saldırılar da kınandı. Şangay İşbirliği Örgütü ve Çin’deki zirvenin önemi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Çin’de gerçekleşen ŞİÖ zirvesi bugüne kadar yapılanların en büyüğü oldu. Bu ŞİÖ’nün giderek etkinliğini artırdığının göstergesi. Toplantıya katılan ülkeler dünya nüfusunun yarıya yakını, dünya ekonomisinin önemli bölümü, dünya üretiminin ve yeni teknolojilerin merkezleri. Zirveye katılan ülkelerin temasları da önemli. Asya ülkeleri arasındaki bağ kuvvetleniyor. Ülkeler arasındaki sorunlar da çözülüyor.
ŞİÖ zirvesinin sonuç bildirgesinde İran’a ABD/İsrail saldırısının kınanması da önemli. ŞİÖ’nün önümüzdeki dönemde dünyadaki gelişmelere daha fazla ağırlık göstereceği açıkça görülüyor.
2- ABD, her zaman Çin ve Hindistan arasındaki sınır gerginliğinden faydalanarak, Hindistan’ı Çin’e karşı desteklemiştir. Sizce Modi ile Şi arasındaki görüşme, ABD için ne anlama geliyor?
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasında yapılan görüşme ve varılan anlaşma önemli. ABD’nin ŞİÖ üyesi ülkeleri birbirine karşı kışkırtma çabalarını boşa çıkardılar. Önümüzdeki dönemde Rusya, Çin, Hindistan, İran, … ilişkilerinin daha da artacağı, kazan kazan politikası çerçevesinde işbirliği içinde olacakları anlaşılıyor.
Elbette ABD bunu hiç istemez. Provokatif eylemlerde bulunabilir. Ama ŞİÖ üyesi ülkelerde ABD tuzaklarına karşı dikkat artmış durumda.
3- Birçok ülke liderinin katılımıyla gerçekleştirilen Çin’in görkemli askeri geçit törenine tanıklık ettik. Çin, bu tören ve liderlerin katılımıyla ne mesaj vermek istedi?
Çin’in 2. Dünya Savaşında kazandığı zaferin yıldönümü kutlamaları çok görkemliydi. Çok sayıda devlet ve hükümet başkanı ve temsilciler katıldı. Çin ordusunun disiplini ve yeni teknoloji içeren silahları Asya’nın güvenliği ve ABD’nin dizginlenmesi açısından önemli. Törende Xi Jinping, Putin ve Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un yan yana yürümeleri başta ABD olmak üzere onunla birlikte hareket eden ülkelere anlamlı bir mesajdı. Amerikan Devletinin ideologlarından Henry Kissinger “Amerika için en kötüsü Rusya-Çin ittifakının kalıcı olması” demişti. Amerika için en kötüsü gerçekleşmiş durumda. Bu dünyanın geleceğini de şekillendirecek. Artık tek kutuplu dünya yok. ABD’nin dünya efendiliği sona erdi. Hem ekonomik hem de askeri olarak. Bunu önümüzdeki dönemde tüm dünya daha iyi görecek.
yorumunuz