Farsça kökenli bir kelime olarak ‘Nevruz’ yeni gün anlamına gelerek tabiatın yeniden canlanmasını ve dirilişini ifade eder. 21 Mart yeni yılın ilk günü olarak kutlanmaktadır.
Nevruz sadece bir topluma özgü olmayıp, İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti arasında, Orta Asya ülkelerinde, Türkiye’de, Hindistan’da, Irak ve hatta Çin’in doğusunda da bir bayram olarak kutlanmaktadır.
Baharın gelişini simgeleyen Nevruz, Azerbeycanlılar’ın en sevilen bayramlarından biridir.
Azerbeycan‘da bir ay önceden başlayan Nevruz bayramı su,ateş, rüzgar, toprak çarşambalarına ayrılarak farklı şekilde kutlanıyor. İlk çarşamba su, yani bahara doğru buzların erimesi ile toprak yavaş yavaş canlanmaya başlar. İkinci çarşamba ateş, yani bahara doğru güneş yavaş yavaş toprağı ısıtır. Bu gün ateşler yakılır. Yakılan ateşin üzerinden atlandığı takdirde insanın içinde bulunan tüm kötülük ve çirkinliklerin ortadan kaldırılmış olacağına inanılır. Üçüncüsü, rüzgar çarşambası’dır. Bu çarşamba rüzgar artık uyanmaya başlayan toprağı canlandırmaya başlar, ağaçların tomurcuklanmasını sağlar. Aynı zamanda daha önceden uyanmış olan suyu, ateşi harekete geçirir. Dördüncü çarşamba ise toprak çarşambasıdır. Toprağın ve tabiatın canlanması ile yazın ilk tohumları bu çarşamba gününde serpilir.
Azerbaycan'da Nevruz gelenekleri
Semeni yapılır
Nevruz geleneklerinden biri, mart ayı gelince her kesin evinde “Semeni” yapılır. Semeni buğdayların yeşermesi sonucu oluşan ot demetidir ve Azerbaycan'da, çeşitli tatlı ve şekerlerle süslenen nevruz sofrasının olmazsa olmaz süsü.
Tonqal yakılır
Mart ayının ilk haftasından itibaren her çarşamba “Tonqal” yakılır. Tonqal odunlardan ateş yakılmasına denir. Ateş yanarak küçülünce, üzerinden dilek tutularak atlanır. “Ağırlığım-uğurluğum odda yansın” denir.
Çeşitli tatlılar hazırlanır
Sanat eseri gibi ince-ince nakışlar konulan şekerburalar, baklavalar, qoğal, badambura, şekerçörek ve başka her yöreye özgü farklı tatlılar yapılır.
Yumurtalar boyanır
Evdeki kişilerin sayısına göre sulu boyayla yumurtalar boyanır. Bayram akşamı yumurta dövüştürülür. İlk önce kiminki kırılırsa o kaybeder.
Nevruz Honçası hazırlanır
Yine Nevruz akşamı geleneklerinden biri de, Nevruz Honçası hazırlanır. Bir tepsiye semeni, evde yapılan tatlılar, boyanmış yumurtalar, şekerler, meyve ve meyve kuruları, evdeki kişi sayısına göre rengarenk mumlar dizilir.
Papak (şapka) atılır
Papak atılır derken, papağı komşunun ve ya istediyiniz kimselerin kapısına koyarak, zili basıp saklanılır. Ev sahibi papağı boş geri vermez, içine şeker, meyve, fındık, fıstık vs. gönlünden geçeni koyarak kapıya bırakır ve kapıyı kapatır.
Nevruz Sofrası
En ilginç adetlerden birisi sofrada bir sürü çeşitlerle beraber 7 tane ‘S’ harfi ile başlayan ürün olmasıdır. Semeni, su, süt, süzme, sirke, sarımsak, sumak veya aklınıza gelen başka ‘S’ harfi ile başlayan ürünler koyulur sofraya. Nevruz‘da her evde pilav pişirilir. Yüzden fazla çeşidi olan pilavlardan en çok tercih edilenleri şah pilavı, döşeme pilav, sebzi pilav, kuru meyveli pilav‘dır.
https://reshontheway.com/
yorumunuz