ABD Başkanı Donald Trump'ın liderliğindeki Cumhuriyetçi Parti, bütçe konusunda muhalefetteki Demokratlarla uzlaşmaya varamadı. Bu anlaşmazlık nedeniyle, 30 Eylül Salı'yı Çarşamba’ya bağlayan gece saat 00.00 itibarıyla (TSİ 06.00) federal hükümete sağlanan finansman kesildi.
Beyaz Saray’a bağlı Yönetim ve Bütçe Ofisi, hükümetin kapandığını doğrulayan resmi bir açıklama yayımladı. Açıklamada yaşanan tıkanıklığın sorumluluğu doğrudan Demokratlara yüklenerek, “Demokratların bu sürdürülemez tavırlarının ne kadar süreceği belirsizliğini koruyor; bu da kapanmanın ne kadar süreceğini öngörmeyi zorlaştırıyor” ifadelerine yer verildi.
Yönetim ve Bütçe Ofisi ayrıca, etkilenen tüm federal kurumlara kapanma prosedürlerinin devreye alınması yönünde talimat verdi.
ABD hükümeti neden kapandı?
Basitçe söylemek gerekirse herhangi bir kapanma, iki partinin bir araya gelip ekim ayı ve sonrasında kamu hizmetlerini finanse edecek bir yasa tasarısını geçirememesinin sonucu oluyor.
Cumhuriyetçiler Kongre'nin her iki kanadını da kontrol ediyor ancak Senato'da veya üst kanatta harcama tasarısını geçirmek için ihtiyaç duydukları 60 oyu alamadılar.
Dolayısıyla Demokratlar bu durumda bir miktar nüfuz sahibi.
Cumhuriyetçiler tarafından sunulan ve Amerikalıların sağlık hizmetlerini karşılamasını zorlaştıracağını söyledikleri bir yasa tasarısını desteklemeyi reddediyorlar.
Bu çıkmazı öncelikle sağlık politikası hedeflerini ilerletmekle ilişkilendirdiler.
Milyonlarca Amerikalı için sağlık sigortasının maliyetini düşüren ve süresi dolmak üzere olan vergi indirimlerinin uzatılmasını talep ediyorlar. Buna ek olarak Trump tarafından getirilen Medicaid kesintilerinin geri alınmasını istiyorlar.
Medicaid ABD'de düşük gelirli bireyler, yaşlılar ve engelliler dahil milyonlarca kişiye yönelik sağlık sigortası programı ve devlet tarafından finanse ediliyor.
Ayrıca Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ve Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne önerilen harcama kesintilerine de karşı çıkıyorlar.
Geçici bir yasa tasarısı daha önce Temsilciler Meclisi'nde veya alt mecliste kabul edilmişti ancak Senato'dan geçemedi.
Kapanma Ne Zaman Gerçekleşti?
1Ekim Çarşamba günü Washington'da yerel saatle 00:01'de ABD, yaklaşık yedi yıl aradan sonra kapanma resmen başladı.
Hükümet en son 2018'in sonunda, Trump'ın ilk döneminde kapanmıştı. Her iki taraf da tekrarın yaşanmasını önlemek için son çareleri aradı ancak başarılı olamadı.
Trump, Beyaz Saray'a dönüşünden bu yana ilk 30 Eylül günü Temsilciler Meclisi ve Senato'daki en üst düzey Demokratlar ve Cumhuriyetçi mevkidaşlarıyla bir araya geldi.
Ancak Trump, CBS News kanalına verdiği demeçte, "Bu sorunu nasıl çözeceğimizi bilmiyorum" diyerek anlaşma beklentilerini düşürmüştü.
Peki bu seferki nasıl farklı?
Bu mevcut çıkmazda dikkat çeken nokta Beyaz Saray'ın tutumu.
Geçmişte uzun süreli kapanmalar genellikle politik açıdan tehlikeli görülüyor, hem seçmenlerin günlük yaşamlarını hem de milletvekillerinin ve Başkan'ın imajını olumsuz etkiliyordu.
Ancak bu sefer Trump yönetimi, ABD hükümetinin büyük bir bölümünü uzun bir süre kapatmaktan fazlasıyla memnun görünüyor.
Hatta yetkililer, kapanmayı, kalıcı olarak işten çıkarılabilecek "ikinci derece" çalışanları tespit etmek için kullanmakla tehdit ettiler.
Ayrıca, daha önceki kapanmaların ardından hükümet operasyonları büyük ölçüde normale dönmüş; personel ve harcama seviyeleri, çıkmazın çözülmesiyle büyük ölçüde önceki seviyelere çıkmıştı.
Ancak Trump yönetimi son dokuz ayda harcamaları kıstı ve çalışanları işlerinden etti; bu da başkanlık gücünün sınırlarını zorladı. Kapanma, yönetimin büyük çaplı kesintilerini hızlandırmasına olanak tanıyabilir.
Hükümetin Kapanması Neleri Etkileyecek?
Hükümetin tüm birimleri kapanmayacak.
Geçici kapanma sırasında sınır güvenliği, hastane içi tıbbi bakım, kolluk kuvvetleri ve hava trafik kontrolünün faaliyetlerine devam etmesi bekleniyor.
Sosyal Güvenlik ve Medicare çekleri gönderilmeye devam edilecek ancak sosyal fayda doğrulama ve kart düzenleme işlemleri durdurulabilecek.
Genellikle, bir kapanma sırasında, birinci dereceden çalışanlar normal şekilde çalışmaya devam eder - bazıları maaş almaz - ancak ikinci dereceden kamu çalışanları geçici olarak ücretsiz izne çıkarılır.
Geçmişte, bu çalışanlara geriye dönük olarak ödeme yapılırdı.
Bu, gıda yardım programı, federal olarak finanse edilen okul öncesi eğitim, öğrenci kredilerinin verilmesi, gıda denetimleri ve milli parklardaki faaliyetlerin kısıtlanması veya kapatılmasının beklendiği anlamına geliyor.
Ayrıca, eğer bu çıkmaz uzarsa ve maaşları ödenmeyen işçiler işe gelmeyi bırakırsa seyahatlerde gecikmeler yaşanabilir ve uzun süreli bir kapanmanın ABD ekonomisi üzerinde ikincil etkileri de olabilir.
Bu Tür Kapanmalar ABD’de Ne Kadar Yaygın?
Son 50 yıldır oldukça yaygın.
Trump'ın ilk döneminde üç tane anlaşmazlık yaşandı; bunlardan biri 36 günle tarihin en uzunuydu ve Ocak 2019'da sona erdi.
Bunlardan biri, Meksika sınırına duvar inşa edilmesi için gereken finansman konusunda yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle yaşandı.
Kongre Bütçe Ofisi (CBO), ekonomik çıktının yaklaşık 11 milyar dolar azaldığını, bunun 3 milyar dolarının ise bir daha geri kazanılmadığını tahmin ediyor.
Cumhuriyetçi Partili Ronald Reagan, 1980'lerdeki başkanlığı sırasında sekiz kapanmaya nezaret etti ancak hepsi nispeten kısa sürdü.
Bütçeler nedeniyle yaşanan kapanmalar neredeyse yalnızca ABD siyasetine özgü bir durum.
ABD sisteminde, harcama planlarının yasa haline gelebilmesi için hükümetin farklı organlarının bu konuda anlaşmaya varması gerekiyor.
Çoğu ülkede bütçe oylamaları, hükümetin kendisine güven oyu anlamına gelir. Ancak ABD'de yönetim organları eşit ve genellikle bölünmüş olduğundan durum böyle değil.
yorumunuz