Bu günde Muharrem ayının Onuncu günü olan Aşura Günü'nde Kerbela'da şehit olan Hz. İmam Hüseyin (a.s) ve 72 yareninin anısını canlı tutmak için anma törenleri düzenlenmektedir.
Erbain yürüyüşü Şii Müslümanların en önemli kutsal törenlerinden biri. Bu, milyonlarca insanı içeren tören Dünya'nın en büyük kutsal törenlerindendir.
Milyonlarca kişinin katıldığı Erbain yürüyüşünden ne biliyoruz?
Erbain yürüyüşü İslami hükümetlerin farklı dönemlerinde bazı iniş çıkışlarla karşı karşıya kalmış. Ancak günümüzde bu yürüyüşe katılan Iraklı ve Iraklı olmayan ziyaretçi sayısı Milyonlarca kişiye ulaşmaktadır.
Ölülerin mezarını ziyaret etmek İslam'ın geleneklerinden biri sayılıyor. İnsanlar manevi huzur bulmak ve maddi dünyanın fani bir dünya olduğunu hatırlamak için ölülerin mezarını ziyaret ediyor.
Bu ziyaretlerden birisi de Şii'lerin üçüncü imamı Hz. İmam Hüseyinin (a.s) şehadetinin 40. günü münasebetiyle onun ve diğer şehit sahabelerinin Kerbela'daki türbesine kadar birkaç kilometrelik yürüyüş şeklinde gerçekleştirilen Erbain ziyaretidir. Milyonlarca kişinin katıldığı bu merasim Şii dünyasında dayanışmanın en güçlü sembollerinden biri olarak sayılıyor. Erbain buluşmasına hem Şii hem de Sünni olmak üzere farklı Müslüman grupları bir araya geliyor, hatta Hıristiyan dinlerinden insanlar ve Ezidiler gibi Orta Doğu'daki farklı etnik gruplar ve diğer dinlerin sahipleri de katılarak, bu etkinliği dünyadaki en büyük yıllık dini toplantı haline getiriyor.
Erbain yürüyüşünün ayırt edici kalitesi
Erbain yürüyüşü, Şii Müslümanların tüm ziyaret törenleri arasında ayrı bir niteliğe sahiptir ve daha önce de belirtildiği gibi, her yıl Sefer ayının (Hicri takvimin ayların danbiri) 7'sinden 20'sine kadar dünyanın farklı ülkelerinden ziyaretçiler genellikle yürüyerek Irak’ın Necef ve Kerbela kentine gelir. Ziyaretçiler Şiilerin birinci İmamı Hz. Ali’nin (a.s) Necef’teki türbesini ziyaret ettikten sonra Kerbela’daki Hz. İmam Hüseyin’in türbesini ziyaret eder ve tarihi Kerbela olayında Yezid'in ordusu tarafından Irak çöllerinden Şam'a (Suriye'nin şu anki başkenti) doğru hareket ettirilen esirlerle empati kuruyor.
Bu geleneksel ritüelde ziyaretçilerin büyük bir kısmı Necef'ten Kerbela'ya gitmekte. Yürüyüş yolu üzerinde ‘Mevkib’ adı verilen hizmet çadırları kurulmakta. Bu çadırlar farklı ülkeler tarafından kuruluyor.
Erbain yürüyüşünün felsefesi
Bu yolculukta ziyaretçiler, uzun yürüyüşlerin zorluklarına katlanmaya, H. 61 yılında Yezidiler ile Hz. Peygamber'in ailesi arasında yaşanan eşitsiz savaşın esirlerini anmaya ve bu esirlerin bu yolculukta çektikleri acılardan ve direnişlerinden ders almaya çalışıyorlar.
Erbain yürüyüşünün tarihi kayıtlarına bir bakış
Tarihsel alıntılardan Ehl-i Beyt’in mezarlarını yürüyerek ziyaret etmenin imamların yaşadığı dönemde yaygın olduğu ve İslam topraklarının farklı yerlerinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak farklı İslam asırlarında ve farklı hükümetlerin Şiilerin güç kazanmalarından korkması nedeniyle birçok sorunla karşı karşıya kalmıştır. Ehl-i Beytin mezarlarını ziyaret etmek nasıl farklı zaman ve mekânlarda pek çok zorlukla karşılaşmışsa, bu geleneğin de inişleri ve çıkışları olmuştur.
Aslında Erbain gününde İmam Hüseyin'in (a.s.) türbesini ziyaret etmek Şiilerin sürekli devam eden geleneklerinden biridir ve bu tabaka Benî Ümeyye ve Benî Abbas dönemlerinde de bu harekete bağlı kalmıştır.
Bu konuda Şah Abbas Safevi ve Şeyh Bahai gibi döneminin büyük alimlerinin, H. 1009 yılında halk arasında ziyaret kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla, yürüyerek İsfahan'dan Meşhed'e yola çıktıktığı ve Hz. Ali bin Musa Rıza’nın (a.s) türbesini ziyaret ettiği anlatılmaktadır.
Saddam rejiminin ziyaretçilere baskısı
Ancak Irak'ta Saddam Hüseyin rejiminin iktidara gelmesiyle birlikte Erbain yürüyüşü etkinlikler birçok kısıtlamayla karşı karşıya kaldı ve çıkan çatışmalarda bazı ziyaretçilerin öldürüldüğüne dair haberler var. Ancak bu kısıtlamalara rağmen Kerbela'ya yürüyüs birçok din alimi tarafından farz olarak ilan edildi.
2004 yılında yayınlanan "Sanawat al-Jamar" adlı kitapta Baas Partisi rejimi sırasında Erbain kısıtlamalar hakkında şu ifadelere yer alıyor:
1977’de Irak Baas Partisi, Erbain törenlerinin düzenlenmesine, çadırların kurulmasına ve Kerbela'ya yürüyüş etkinliğine yasak getirdi. 1977 yılında Irak halkı Erbain hazırlıkları yaparken Kerbela'ya doğru yola çıkan bazı insanlar Saddam rejimi güçlerinin sert müdahalesiyle karşılaşmış, bir grup da hapse atılmıştır. Irak'tan kaçan Allameh Askari ve Seyyed Muhammad Hüseyini Fazlullah gibi bazı İslam alimleri de gıyabi idam cezasına çarptırılmıştır.
Devrik Lider Saddam’dan sonra Erbain yürüyüşünün durumu
Mart 2003’te ABD ve müttefiklerinin Irak’a başlattığı askeri saldırıyla Saddam rejimi yıkıldı. Irak'ta yeni hükümetin kurulmasıyla birlikte Erbain törenleri yeniden canlandırıldı ve her yıl Erbain etkinliklerine Iraklı Şii Müslümanların yanı sıra İran başta olmak üzere diğer ülkelerin Şiileri de katılıyor. Edinilen bilgiye göre Erbain yürüyüşüne Şiilerin yanı sıra Sünni, Hıristiyan, Ezidi ve diğer inançlardan da insanlar katılıyor.
Günümüzde Erbain törenlerine İran, Afganistan, Pakistan ve Afrika ülkelerinin yanı sıra İsveç, Danimarka, Amerika, İngiltere, Avusturya, Finlandiya, Arjantin, Kolombiya, Rusya ve Avustralya'dan da insanların katıldığına dair bigiler var.
Terör estiren IŞİD döneminde Erbain etkinlikleri
2014 yılından bu yana İran hükümetinin desteğiyle Erbain ziyaretçilerinin sayısı 20 milyona ulaştı. Yayınlanan veriler bunların çoğunu yurt dışından gelen ziyaretçiler oluşturduğunu gösteriyor. Irak İçişleri Bakanlığı'ndan 2013’te yayınlanan istatistiklere göre Irak'a yaklaşık 1,3 milyon yabancı ziyaretçi giriş yaptı.
2015 yılında bölge ülkelerinde IŞİD terör örgütü ve diğer tekfirci grupların tehdidi hissedilirken, Erbain ziyaretçilerinin sayısı 22 milyon olarak tahmin edildi. Daha sorna Iraklı yetkililer ziyaretçi sayısı 26 milyon olarak açıkladı.
Koronavirüs salgını döneminde ise Erbain etkinliklerine ortalama katılımının 12 ila 20 milyon kişi olarak açıklandı.
2023'te Erbain etkinliklerine kaç kişi katıldı?
Mukaddes Hz Abbas Türbesi Sekreterliğine göre Erbain törenlerine 14 milyondan fazla kişi katılım sağladı.
2022 yılında aynı dönemde 21 milyon 188 bin 640 kişi Kerbela kentini ziyaret etmişti.
yorumunuz