Temsilciler Meclisi Başkanı Demokrat Nancy Pelosi, 24 Eylül'de "ABD'nin ulusal güvenliğine zarar verdiği" ve "Başkanlık yeminine ihanet ettiği" gerekçesiyle Trump'a yönelik azil soruşturması sürecini başlattıklarını açıklamıştı.
Asılnda ABD Başkanı Trump, Zelenskiy ile temmuzda telefon görüşmesi yaptığı ve görüşmede Zelenskiy'e rakibi Joe Biden ve ailesini soruşturması durumunda ABD'nin ülkesine yardım edeceğini söylediği iddiasıyla birlikte olay patlak vermişti.
Beyaz Saray 25 Eylül'de Trump-Zelenskiy görüşmesinin dökümünü yayımlaması ve Ukrayna'ya yardımlarla görüşme arasında ilişki olmadığını savunmasına rağmen Trump kendini bu durumdan kurtaramadı.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Helin Sarı Ertem, Mehr Haber Ajansı muhabirinin bu konuya ilişkin sorularını şöyle yanıtladı:
1- Demokratların ABD Başkanı Donald Trump için başlattığı azil sürecinin asıl sebepleri nelerdir?
Bana kalırsa, bu azil sürecinin asıl sebebi Trump'ı gelecek Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde olabildiğince zayıflatmak; yıpratmaktır. Azil sürecinin geleceği, ABD Temsilciler Meclisi ve Senato'sunda yapılacak oylamalara bağlı. Temsilciler Meclisi Demokratların elinde olduğu için ve azil isteğinin buradan Senato'ya gönderilmesi için salt çoğunluk (%51) yeterli olacağı için, Demokratlar Temsilciler Meclisi'nden bu kararı geçirebilir. Ancak iş Senato'ya geldiğinde, Senato Cumhuriyetçilerin elinde ve Senatonun 2/3'ü azil istemedikçe karar geçmez. Demokratların Senato'daki sayısı 45. Azil için Demokratlar Cumhuriyetçilerden (53) ve bağımsızlardan (2) olmak üzere, en az 22 oy daha kazanması gerek. Bu da zor bir ihtimal. Ama büyük ihtimalle önümüzdeki yılın başında, Senato'da bir azil yargılaması ve oylaması göreceğiz. Bu da Trump için ciddi bir prestij kaybı demek.
Cumhuriyetçiler arasında Trump'dan hoşlamayan çok kişi var ancak yine de partinin kan kaybetmemesi için Trump'ı azil noktasına götüreceklerini sanmıyorum. Demokratlar için bu azil süreci hem Trump'ı yeniden aday olmak konusunda geride tutacak, hem de Cumhuriyetçi Partiyi zayıflatacaktır.
Zaten azil sürecinin kendisi Amerikan sisteminde başkanlar üzerinde bir gözdağı oluştursun; başlarına buyruk hareket etmesinler diye oluşturulmuş bir denge ve denetleme aracı. Bunun dışında, 'vatana ihanet' gibi büyük bir suç olmadığı sürece, başkanların azledilmesi çok zor görünüyor. Daha önce teşebbüsler var ama sonuç getirmemiş. Ve daha çok partiler arası bir çekişme olarak kalmış. Bu sefer de durum çok farklı değil.
2- Eğer Trump görevden alınırsa Amerika’nın İran’a karşı sergilediği sert politikasında herhangi bir değişiklik olabilir mi?
Trump'ın görevden alınacağını düşünmüyorum. Bununla birlikte, farz edelim ki alındı; Cumhuriyetçi Başkan yardımcısı görevi devralacağı için İran'a karşı politika değişmeden yeni seçimlere kadar devam edecektir. Ancak önümüzdeki yıl yapılacak seçimlerde başkan Demokratlardan biri, özellikle de Biden gibi bir isim olursa, Obama dönemindekine benzer şekilde daha yapıcı ve işbirliğine açık bir tutum görebiliriz. Demokratlardan daha yumuşak bir tavır gelse bile bu, büyük ve ani bir yakınlaşma olmayacaktır. Çünkü Amerikan dış politikası, değişimlerden daha çok devamlılıklar üstüne kuruludur. ABD, Suudi Arabistan'la yakınlığını koruduğu sürece, İran'la ilişkilerde radikal bir değişiklik olmayacaktır.
3- Trump’ın azledilmesinin Ortadoğu’da nasıl bir etkisi olabilir?
Trump'ın azledileceğini düşünmüyorum. Önümüzdeki yıl Demokratlar kazanırsa, Ortadoğu'da Trump'a göre bugünkünden daha aktif bir politika sergileyebilirler. Ama bu bir Bush dönemindeki kadar olmaz. ABD'nin şu an asıl derdi Çin ve Asya Pasifik. Bu nedenle de Ortadoğu'daki meselelerden olabildiğince uzak durmak isteyeceklerdir. Trump sonrasında Demokratlar gelirse, İsrail'e bugün verilen tam destek de bir parça dengelenebilir. Daha yapıcı bir dil kullanılabilir. Trump iktidardan inerse, Türkiye karşıtlarının eli de güçlenebilir.
4- Bu durumda Türkiye Tramp'ın azledilnesini mi istiyor yoksa onun ABD Başkanı olarak kalmasını mı ?
Benim gördüğüm Türkiye her şeye rağmen Trump’ın kalmasını ister çünkü kötü bir tarzı olsa da onunla hala dialog kurabiliyor. Derdini anlatabiliyor.
5- ABD Kongresi Adalet Komisyonu, ABD Başkanı Donald Trump'ı 4 Aralık'ta gerçekleşecek azil soruşturmasının ilk oturumuna katılması için davet etti. Sizce Trump bu oturuma katılır mı?
Bence Trump bu oturuma katılmayacaktır. Süreci tasvip etmediğini göstermek için. Zaten 'cadı avı' (witch hunt) olarak tabir ediyor. Süreç Senato'ya kadar ilerlerse ve Senato'da azil oturumu yapılırsa, bu bir mahkeme gibi oluyor ve senatörler yargıç gibi davranıyor. O zaman Trump orada ifade vermek zorunda bırakılabilir. Ancak sonuçta Cumhuriyetçilerin ağırlıklı olduğu Senato'dan azil kararı çıkacağını sanmıyorum. Yine de sadece, mahkemeye benzeyen bu sahneyi görmek isteyenler bile çoktur her iki partiden de.
6- Amerikalılar azil süreci hakkında ne düşünüyor?
Sıradan bir Amerikalının ne düşündüğünü tahmin etmeye çalışabilirim. Trump'a oy veren, orta ve alt ekonomik yapıdan gelen; muhafazakar ve beyaz ırkın üstünlüğüne inanan sınıf azil sürecini olumlu karşılamıyor ve hatta bir komplo olarak görüyordur. Ancak entelektüel yanı yüksek; plüralist, çok kültürlülük yanlısı Amerikalılar için bu süreç Trump'a ve onun gibilere, gerekli ve önemli bir uyarı mahiyetindedir. CNN'e göre Amerikalılar impeachment konusunda yarı yarıya bölünmüş durumda.
Yine CNN'e göre, Amerikalılar zaten Federal Hükümete ve onun demokratik kurumlarına güvenlerini kaybetmiş durumda oldukları için, Trump'ın azil sürecinde olanlar Nixon döneminden farklı olarak, onları şaşırtacak; güven kaybını birdenbire düşürecek bir etki yaratmıyor. Kongreye güven 1974'te %71 iken, şimdilerde %38. Bu ani bir düşüş değil. Zaman içinde giderek artmış olan bir durum. Yani sadece bu başkanlık döneminde yaşanmamış. Demokratların kamuoyundaki bu güven kaybını tamir etmeleri, onları Trump konusunda ikna etmelerinden daha zor.
7- Trump’ın görevden alınma ihtimali var mı?
Ben işler bu seviyede gittiği sürece, Trump'ın görevden alınacağını sanmıyorum. Ama Demokratlar, kendi ellerini güçlendirmek ve Trump'ın hareket alanını kısıtlamak için bu süreci olabildiğince devam ettirmek isteyeceklerdir.
yorumunuz