Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumları çerçevesinde, Çin, İran, Pakistan ve Rusya dışişleri bakanlarının katılımıyla Afganistan konulu dörtlü toplantı New York’ta düzenlendi. Toplantıya İran’ı temsilen Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Erakçi katıldı ve kapsamlı bir konuşma yaptı.
Erakçi'den Önemli Mesajlar: Afgan Halkının Kendi Kaderini Belirleme Hakkı
Erakçi konuşmasında, İran’ın ülkelerin iç işlerine müdahale etmeme ilkesine bağlı kaldığını vurgulayarak, Afgan halkının kendi siyasi, ekonomik ve sosyal geleceğini belirleme hakkına olan desteğini yineledi. Afganistan’daki istikrarsızlığın sadece iç mesele değil, tüm bölge için ciddi sonuçlar doğurduğuna dikkat çekti.
İnsani Yardım Çağrısı: “Yardımlar Siyasallaştırılmamalı”
Erakçi, Afganistan’daki insani krizin derinleştiğini ve bu durumdan komşu ülkelerin doğrudan etkilendiğini belirtti. 2025 yılı için planlanan insani yardım fonunun yalnızca yüzde 27’sinin sağlanabildiğine işaret ederek, uluslararası topluma çağrıda bulundu: “Yardımlar tarafsız, engelsiz ve siyasi baskıdan uzak olmalı.”
Dondurulan Varlıklar Serbest Bırakılsın
Erakçi, Afganistan’a ait yurt dışında dondurulmuş malvarlıklarının koşulsuz serbest bırakılması gerektiğini vurgulayarak, bu kaynakların doğrudan Afgan halkının hizmetine sunulması çağrısında bulundu.
Terörle Mücadele ve Güvenlik Endişeleri
IŞİD’e karşı bazı ilerlemeler sağlansa da, Afganistan’daki diğer terör gruplarının varlığının hâlâ ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirten Erakçi, Taliban geçici hükümetine bu tehditlerle mücadele konusunda “şeffaf, doğrulanabilir ve kararlı” adımlar atma çağrısı yaptı.
İran’ın Mülteci Yükü: “Tek Başımıza Taşıyamayız”
İran’ın milyonlarca Afgan mülteciye ev sahipliği yaptığını, bunun ekonomik ve güvenlik açısından ciddi bir yük oluşturduğunu söyleyen Erakçi, uluslararası toplumdan daha fazla destek talep etti.
ABD ve NATO'ya Sert Eleştiri
Erakçi, ABD’nin 20 yıllık Afganistan işgalinin sonuçlarına dikkat çekerek, bu müdahalenin sadece yıkım, yoksulluk, terör ve istikrarsızlık getirdiğini söyledi. 2021’deki ani çekilmenin “sorumluluğun sonu değil, utanç verici bir geri çekilme” olduğunu belirten İranlı Bakan, ABD ve NATO’yu bugünkü krizin başlıca sorumluları arasında gösterdi.
Yabancı Üs Uyarısı: “Bölge Güvenliği Tehlikede”
Konuşmasında en net uyarılardan biri, Afganistan’da ya da çevresinde yeniden yabancı askeri üsler kurulmasına yönelikti. Erakçi, böyle bir gelişmenin “egemenlik ihlali, istikrarsızlık ve aşırılığın yayılması” anlamına geleceğini ve buna karşı güçlü bir duruş sergilenmesi gerektiğini ifade etti.
“Afganistan İçin Gerçekçi ve Sorumlu Bir Yaklaşım Şart”
Toplantının sonunda Erakçi, dört ülkenin ortak istişarelerinin, uluslararası hukuk ve karşılıklı saygıya dayalı, gerçekçi ve sorumlu bir yaklaşım için somut ve dengeli adımların atılmasına zemin hazırlamasını umut ettiğini dile getirdi.
Çin, İran, Pakistan ve Rusya Dışişleri Bakanlarının Afganistan Konulu Dörtlü Toplantısının Ortak Bildirisi
Dört ülke, Afganistan’ın bağımsız, bütünlük sahibi ve istikrarlı bir ülke olarak kalmasına; terörizm, savaş ve uyuşturucudan arındırılmış bir Afganistan vizyonuna destek verdiklerini vurguladı.
Afgan yetkililere, kendi topraklarında bulunan tüm terörist eğitim kamplarını ve terörle bağlantılı altyapıları ortadan kaldırmaları çağrısında bulunuldu.
Ayrıca Afgan yetkililerden, Afgan mültecilerin anavatanlarına geri dönüşünü kolaylaştıracak adımlar atmaları ve yeni göç dalgalarının önlenmesi yönünde gerekli koşulları sağlamaları talep edildi.
yorumunuz